Φως στην άκρη του τούνελ - Ένας άλλος κόσμος είναι υπαρκτός...

Το άρθρο αυτό το αναδημοσιεύουμε από το blog του συντονιστικού της Σύρου 

 Αλληλεγγύη και αντίσταση. 

Το κίνημα από τα κάτω αναπτύσσεται, λειτουργεί πέρα από τη κρίση και κάνει τις ουτοπίες του πραγματικότητα. 
Ήδη χιλιάδες άνθρωποι σε όλη στην Ελλάδα παίρνουν τη κατάσταση στα χέρια τους και γίνονται μέρος της λύσης, όχι του προβλήματος. 

---

Πολλές πρωτοβουλίες σε μικρή κλίμακα που περιμένουν τη δική σου συμμετοχή, ή να αναλάβεις μια αντίστοιχη πρωτοβουλία. Στην έλλειψη χρημάτων απαντάμε με αλληλέγγυα ανταλλαγή χωρίς χρήματα και χαριστικά παζάρια. Στη έλλειψη τροφής απαντάμε με αυτοκαλλιέργεια, αυτοδιαχειριζόμενους κήπους και διατήρηση παραδοσιακών σπόρων. Στην ανεργία απαντάμε με συνεταιρισμούς και εργασιακές κολεκτίβες, στην έλλειψη στέγασης με κοινωνικές καταλήψεις στέγης και οικοκοινότητες, ενώ στην έλλειψη συντροφικότητας με συλλογικές κουζίνες. Στο έλλειμμα δημοκρατίας και την πολιτική ολιγαρχία απαντάμε με αμεσοδημοκρατικές συνελεύσεις γειτονιών και παίρνουμε τη κατάσταση στα χέρια μας γιατί δεν πάει άλλο. 

Δεν υπάρχουν περιθώρια για απαισιοδοξία και μεμψιμοιρίες. Οι ουτοπίες μας είναι η πραγματικότητα του αύριο. 
2012 ευχές αγάπης, αισιοδοξίας και συνειδητότητας.
Ηλιόσποροι 

Ακολουθεί μια αντιπροσωπευτική καταγραφή των κυριότερων ελληνικών πρωτοβουλιών από τα κάτω που αποτελούν ένα άλλο κόσμο, πέρα από τη κρίση, εδώ και τώρα (και διαθέτουν ιστοσελίδα):

Τοπικά ανταλλακτικά συστήματα, τράπεζες χρόνου και δίκτυα παραγωγών- καταναλωτών 
Πανελλαδικό Δίκτυο Ανταλλαγής Αγαθών και Υπηρεσιών Χωρίς Χρήματα του Πελίτι, www.peliti.gr/pages/panelladiko_diktio.htm
Δίκτυο Φασούλι (Αττική), www.fasouli.wordpress.com
Τράπεζα χρόνου πλατείας Συντάγματος, www.time-exchange.gr
Τράπεζας Χρόνου & Αλληλεγγύης Μοσχάτου, www.mesopotamia.gr/trapeza_xronou.htm
Σύστημα Μονάδων Κοινωνικών Ανταλλαγών Λυκόβρυσης-Πεύκης, pelykoia.wordpress.com
LETS NET (Ηράκλειο), www.lets.net.gr
Δίκτυο Ανταλλαγών Χανίων, www.diktyoantallagonxanion.gr
Ομάδα Τσουκνίδα (Ρέθυμνο), http://tsouknidarethymno.gr 
Καερέτι - Εναλλακτική οικονομία Ιεράπετρας, www.kaereti.gr
Συριανό Δίκτυο ανταλλαγής υπηρεσιών και προϊόντων, sanosyros.wordpress.com
Τράπεζα Ελεύθερου Χρόνου – Δίκτυο Ανταλλαγής Υπηρεσιών δήμου Λαμιέων, www.lamia-city.gr/netexchange.php
Ανταλλακτικό Δίκτυο Βέροιας, antalaktikoveria.blogspot.com
Δίκτυο Ανταλλαγών του Ν. Πιερίας, noe.motherearth.gr/index.php?location=el&screen=welcome
Οβολός (Πάτρα), www.ovolos.gr
Μπουτσούνι ανταλλακτικό δίκτυο Κέρκυρας, boutsouni.blogspot.com
Εναλλακτική Μονάδα Ροδόπης (ΕΜΡΟ), www.emro.gr
Δίκτυο Ανταλλαγών και Αλληλεγγύης της Μαγνησίας (ΤΕΜ), www.tem-magnisia.gr
ΤΕΜ- Φθιώτιδας, www.tem-fthiotidas.gr
Δίκτυο Ανταλλαγής Εργασίας και Προϊόντων (ΔΑΕΠ) Κέρκυρας, http://diktyodaep.wordpress.com
Σανό Σύρος, http://sanosyros.wordpress.com
Λόγω τιμής, www.logo-timis.gr
Ηλιόχωρος, www.iliohoros.gr/pazari/antallagi/prosfero1/igeia.shtml
"Ανταλλακτική Οικονομία", www.antallaktiki.gr
Χρονοτράπεζα του ελληνικού δικτύου γυναικών Ευρώπης,http://www.enow.gr/196/1633.aspx
Xariseto.gr “χωρίς ευρώ”, http://www.xariseto.gr/viewforum.php?f=304
Συνεταιριστική Παράκαμψη Μεσαζόντων, ΣΠΑΜΕ, http://synparmes.gr, http://spame.tumblr.com 
Δίκτυο Αγροτών - Καταναλωτών Αγροναύτες, http://agronaftes.blogspot.com
Δώσε Πάρε, http://dwsepare.ning.com
Ομοτράπεζοι, http://omotrapezoi.blogspot.com
Κίνημα αλληλέγγυας συναλλαγής παραγωγού καταναλωτή, «ΥΝΙ ΠΙΡΟΥΝΙ» (Χανιά), www.inipirouni.gr

Χαριστικά παζάρια
Σκόρος, www.skoros.espiv.net
Μην το πετάς, χάρισε το, www.xariseto.gr
Χαρίζω, www.xarizo.blogspot.com
δίκτυο Freecycle, freecycle.wikispaces.com/freecycle_gr
Ηλιόχωρος, www.iliohoros.gr/pazari/

Αλληλέγγυο εμπόριο 
Ο Σπόρος, www.sporos.org
Ομάδα Εναλλακτικού και Αλληλέγγυου Εμπορίου "Nosotros", enallaktiko-emporio.blogspot.com
Εμείς και ο Κόσμος, www.nuestromundo.gr
Terra Verde Χανιά, http://terraverdexania.blogspot.com, 
La Candona, www.lacandona.gr

Εργασιακές κολεκτίβες 
Το παγκάκι, www.pagkaki.org
Κολεκτίβα Ζερμινάλ, www.kolektivagerminal.blogspot.com
Belleville sin patron, www.belleville-sin-patron.blogspot.com
Collective courier, www.collectivecourier.gr
Συν-άπειρο, www.synapeiro.gr
Συνεταιρισμός Αλληλέγγυας Οικονομίας "Συν-Αλλοις", http://synallois.org
Κολεκτίβα Κυψέλη, http://colectivakipseli.wordpress.com

Συνεταιριστικοί- αυτοογρανωμένοι πολυχώροι
Το κουκούτσι, http://koukoutsi.enallaktika.gr
Συνεταιριστικό καφενείο Ακαδημίας Πλάτωνα, www.european-village.org
Nosotros, www.nosotros.gr
Μικρόπολις, http://micropolis-socialspace.blogspot.com

Οικοκοινότητες
Τοπικοποίηση, http://topikopoiisi.blogspot.com
Το δέντρο, http://todendro.blogspot.com
Οικοκοινότητα Κύτταρο Νέας Γης, http://kyttaronewearth.webs.com
Κοινότητα Ουτοπία, http://koinotita-utopia.blogspot.com
Κίνησης για τη Δημιουργία Οικοκοινότητας, www.oikokoinotita.gr
Telaithrion free and real, http://telaithrion.freeandreal.org
Άλλος τρόπος, http://allostropos.blogspot.com
Οικολογικά χωριά, http://oikokoinotita.blogspot.com
Δρόμοι σύνθεσης, http://dromoisynthesis.wordpress.com

Φυσικές καλλιέργειες, σπορεία, αστικοί αγροί
Βοτανικός Κήπος Πετρούπολης,, www.votanikoskipos.blogspot.com
Αγρός, http://eleftherosagros.blogspot.com
Πάρκο Ναυαρίνου, www.parkingparko.blogspot.com
Αυτοδιαχειριζόμενος Αγρός Ελληνικού, http://agroselliniko.blogspot.com
Αστικός αγρός Χαλανδρίου, www.astikosagrosx.blogspot.com
Ομάδα Αστικών & Περιαστικών Καλλιεργειών (ΠΕΡ.ΚΑ.), http://perka.oneirografos.net
Δίκτυο Οικοκοινότητα, http://oikodiktyo.espivblogs.net
Σκαλιστήρι, http://skalistiri.wordpress.com
Κέντρο Φυσικής Καλλιέργειας,, www.naturalfarming.eu
Περμακουλτούρα, www.permaculture.gr/gr/
Καγκουρό, www.kangouro.gr
Permaculture in Greece, http://permaculture-greece.org

Τράπεζες και ανταλλακτήρια σπόρων
Το Πελίτι, www.peliti.gr
Σπόρι Λίμνου, www.sporilimnou.blogspot.com
Αιγίλοπας, www.aegilops.gr
Αρχιπέλαγος (τράπεζα σπόρων),www.archipelago.gr
Ηλέσιον, www.helession.gr

Φυσική δόμηση
Φυσική δόμηση cob, www.cob.gr
Σαλίγκαρος, www.saligaroi.blogspot.com
Free and Real, www.freeandreal.org
Ομάδα πηλΟίκο, www.piliko.gr

Αυτοδιαχείριση 
Νέα Γουινέα, neaguinea.org
Φτιάχνω μόνος μου, www.ftiaxno.gr

Συλλογικότητες
Ηλιόσποροι, www.iliosporoi.net
Κενό δίκτυο, http://voidnetwork.blogspot.com
State of nature, www.state-of-nature.gr
Λοκροί στο δάσος, http://lokroi-dasos.blogspot.com
Από Κοινού – Κίνηση Αποανάπτυξης Τρικαλινών Πολιτών, http://apokoinou.com

Συλλογικές κουζίνες
Xanadu, http://xanadu.espivblogs.net/
Συλλογική Κουζίνα Στεκιού Μεταναστών ELCHEf, http://tsamadou13-15.espivblogs.net
Συλλογική Κουζίνα Αυτόνομου Στεκιού,http://autonomosteki.espivblogs.net
Συλλογική Κουζίνα κατάληψης Σκαραμαγκά, http://pat61.squat.gr

Ελεύθερη παιδεία
Σχολείο για τη μάθηση της ελευθερίας, http://sxoleio12.wordpress.com
Αυτοοργάνωση στην εκπαίδευση, http://ekpaideysi.espivblogs.net

Αυτοδιαχειριζόμενη τέχνη
Ορίζοντας γεγονότων, http://orizontasgegonotwn.blogspot.com
Another world is here- the Caravan project, www.anotherworldishere.com
Ecoart, www.ecoart.gr
Cheap art, www.cheapart.gr
Τράπεζα τέχνης, http://trapezatehnis.blogspot.com
Πλατφόρμες, http://www.platformes.blogspot.com

Οικογιορτές
Πανελλαδική Οικογιορτή, http://oikogiorti.gr
Οικογιορτή Βόλος, http://oikogiortivolos.blogspot.com
Οικογιορτή Θεσσαλονίκης, http://oikogiorti2011.gr
Οικογιορτή Ηρακλείου Κρήτης, εν οίκω, http://en-oiko.blogspot.com
Οικογιορτή Μαραθώνα, http://marathonecofestival.wordpress.com
 
Πρωτοβουλία δικτύωσης
Ένας άλλος κόσμος, www.enasalloskosmos-community.net

Άμεση δημοκρατία
Τριήμερο άμεση δημοκρατία Θεσσαλονίκη, http://amesidimokratiafest.org/ 
Τριήμερο άμεσης δημοκρατίας Αθήνα, http://ad161718.is-by.us/
Real democracy, http://real-democracy.gr
Real democracy – multimedia team, http://realdemocracygr.wordpress.com/

Λαϊκές συνελεύσεις
Λαϊκές συνελεύσεις γειτονιών και περιοχών της Αττικής
Πετράλωνα, Κουκάκι, Θησείο, http://laikisineleusipetralona.espivblogs.net
Καλλιθέα, http://syneleysikallitheas.blogspot.com 
Παλλήνη, http://aganaktismenoipallinis.blogspot.com 
Ζωγράφου, http://aganaktismenoizografou.wordpress.com 
Χαλάνδρι, http://laikisyneleysihalandri.wordpress.com 
Πειραιάς, http://aganaktismenoipirea.blogspot.com 
Βύρωνας, http://laikisinelefsivirona.blogspot.com 
Γαλάτσι, http://lsgalatsiou.wordpress.com 
Αμπελόκηποι, http://ampelokipoi.espiv.net 
Μαρούσι, http://ansinamar.blogspot.com 
Πατήσια, http://patissiasynelefsi.blogspot.com 
Καισαριανή, http://laikisyneleysikaisarianis.blogspot.com 
Ν. Ηράκλειο, http://neohrakleio.blogspot.com 
Ν. Ιωνία, http://sinelefsinionia.wordpress.com 
Ν. Σμύρνη, http://plateians.blogspot.com 
Νέου Κόσμου, http://nkosmos-sineleusi.blogspot.com
Αγ. Παρασκευή, http://syneleysiplateiasagias.blogspot.com
Ηλιούπολη, http://askilioupolis.espivblogs.net
Αγ. Δημήτριος, http://katadimadim.blogspot.com
Αιγάλεω, http://lasynaigaleo.blogspot.com 
Χολαργός Παπάγου, http://anoixtisyneleysixolargoupapagou.blogspot.com 
Γκύζη, http://gyzi.espivblogs.net 
Νίκαια, http://syneleyshnikaia.wordpress.com 
Κερατσίνι, http://suneleushkeratsiniou.blogspot.com
Περιστέρι, http://sineleusiperisteri.blogspot.com 
Γλυκά νερά, http://sineleusiglikonneron.blogspot.com 
Χαϊδάρι, http://syneleysihaidari.wordpress.com 

Λαϊκές συνελεύσεις άλλων πόλεων
Θεσσαλονίκη, http://aganaktismenoi-thess.blogspot.com 
Έβρος, http://aganaktismenoi-polites-evrou.blogspot.com 
Ηράκλειο, http://aganaktismenoihrakleio.blogspot.com 
Δράμα, http://aganaktismenoi-drama.gr 
Βόλος, http://aganaktismenoi-volos.blogspot.com 
Καβάλα, http://realdemocracykavala.squat.gr 
Καστοριά, http://aganaktismenoi-kastoria.blogspot.com 
Πύργος, http://aganaktismenoi-pyrgou.blogferry.com 
Κέρκυρα, http://amesi-dimokratia-corfu.blogspot.com 
Σύρος, http://laikisyneleusisyrou.blogspot.com 
Χανιά, http://aganaktismenoixania.blogspot.com 
Κόρινθος, http://perivolakia.gr 
Άρτα, http://aganaktismenoisthnarta.blogspot.com 
Καλαμάτα, http://aganaktismenoikaistinkalamata.blogspot.com 
Γιαννιτσά, http://realdemocracygiannitsa.blogspot.com 
Τήνος, http://aganaktismenoi-tiniakoi.blogspot.com 
Πάτρα, http://patras-democracy.blogspot.com 
Λαμία, http://patras-democracy.blogspot.com 
Πρέβεζα, http://politesprevezas.eu 
Τρίκαλα, http://aganaktismenoi-trikala.blogspot.com 
Κεφαλονιά, http://www.stopcrisis.gr 
Σαντορίνη, https://www.facebook.com/pages/Αγανακτισμενοι-ΣΤΗ-Σαντορινη/151547581582902 
Λάρισα, http://aganaktismenoilarisas.blogspot.com 
Αίγινα, http://aganaktismenoi-aiginas.blogspot.com 
Ικαρία, http://aganaktismenoi-ikarias.blogspot.com 
Σητεία, http://aganaktismenoisitias.blogspot.com 
Πτολεμάϊδα, http://aganaktismenoipolitesptolemaidas.blogspot.com 
Μυτιλήνη, http://aganaktismenoi-mytilene.blogspot.com 
Ξυλόκαστρο, http://denpaeiallo-xylok.blogspot.com 
Βέροια, http://www.agapoveria.gr 
Μέγαρα, http://laikisinelefsimnp.blogspot.com 
Σπάρτη, http://aganaktismenoi-spartis.blogspot.com 
Χίος, http://www.aganaktismenoi-chios.gr 
Κιάτο, http://www.plateiakiatou.gr/site 
Μολάοι, http://plateiamolaon.wordpress.com 
Ύδρα, http://hydra-aganaktismenoi.blogspot.com

Οι παραπάνω σύνδεσμοι αποτελούν ορισμένες μόνο από το σύνολο των προσπαθειών στον ελλαδικό χώρο. 

Ηλιόσποροι – www.iliosporoi.net
Πρωτοβουλία δικτύωσης “ένας άλλος κόσμος” - www.enasalloskosmos-community.net 

Ζούμε μια παρατεταμένη οικονομική, κοινωνική, περιβαλλοντική και πνευματική κρίση. Το κλίμα φόβου κι ανασφάλειας εστιάζει πάνω στα προβλήματα και τις πληγές του παρελθόντος, όχι στις βαθύτερες αιτίες και τις βιώσιμες λύσεις, τις δημιουργικές αντιστάσεις και τις ρεαλιστικές ουτοπίες. 
Απέναντι σε ένα σύστημα που στηρίζεται στην διάσπαση και τον ατομισμό, τον παραγωγισμό και τη μονεταριστική οικονομία, τον υλικό πλουτισμό και την αλόγιστη κατανάλωση, εμείς αντιπροτείνουμε την συνεργασία, την ανταλλαγή και την συλλογική δράση. 

Υπάρχουν ήδη διάσπαρτες δεκάδες πρωτοβουλίες από τα κάτω που αποδεικνύουν στην πράξη ότι ένας άλλος κόσμος είναι υπαρκτός, εδώ και τώρα, όχι απλά εφικτός.Πρακτικές που εφαρμόζονται από πάντα και στηρίζονται στην αλληλεγγύη, την αυτοοργάνωση, την οικολογία και σε ένα άλλο τρόπο ζωής, όπου θα ζούμε καλύτερα καταναλώνοντας λιγότερα σε αρμονία με τη φύση και τον εαυτό μας.

Βασικός παράγοντας έμπνευσης για την πρωτοβουλία ηλεκτρονικής δικτύωσης «ένας άλλος κόσμος» αποτέλεσε η προβολή του ντοκιμαντέρ "Φόρος τιμής στην Καταλονία II" [Manuel Castells, Joana Conill (2010), συλλογική μετάφραση- υποτιτλισμός: Ηλιόσποροι] και το μεγάλο ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε για πληροφόρηση και ενδυνάμωση ανάλογων πρακτικών στην Ελλάδα.

Αυτή η πρωτοβουλία αφορά την δημιουργία μιας πλατφόρμας δικτύωσης για να φέρει σε επαφή, διαδραστικά και λειτουργικά, οργανώσεις, ομάδες, πρωτοβουλίες και μεμονωμένα άτομα που ασχολούνται με:
•    Ανταλλακτικό και αλληλέγγυο εμπόριο
•    Τράπεζες χρόνου- κοινωνικά νομίσματα 
•    Καταναλωτικούς συνεταιρισμούς, συνεταιριστικές επιχειρήσεις 
•    Εργατικές- αγροτικές κολεκτίβες
•    Βιολογική καλλιέργεια, permaculture, φυσική καλλιέργεια
•    Αστικούς αγρούς
•    Φυσική δόμηση
•    Ενεργειακή αυτονομία από ΑΠΕ
•    Πολιτιστικό ακτιβισμό
•    Ανοιχτό λογισμικό
•    Ελεύθερη παιδεία
•    Χαριστικά παζάρια
•    Τράπεζες και ανταλλακτήρια σπόρων
Μέσα από αυτή την δικτύωση θα δημιουργηθεί ένα κύτταρο ανταλλαγής γνώσεων, εμπειριών, υπηρεσιών και αγαθών το οποίο αφενός θα ενδυναμώσει τα μέλη του και αφετέρου θα ενισχύσει πρακτικά την δημιουργία αντίστοιχων πρωτοβουλιών σε όλη την Ελλάδα προσφέροντας δεξιότητες, ικανότητες, ένα αίσθημα κοινότητας και αισιοδοξία.

Το λογισμικό εργαλείο που επιλέξαμε για να υποστηρίξουμε αυτή την πλατφόρμα λέγεται AGORA και προωθείται υπό την άδεια Copyleft, είναι ένα ελεύθερο λογισμικό φτιαγμένο για συλλογική εργασία από απόσταση. Το λογισμικό, προσαρμοσμένο στα ελληνικά, θα λειτουργεί στην αρχή σαν ένας διαδικτυακός χώρος εσωτερικού διαλόγου (φόρουμ) για τα μέλη, τα οποία θα έχουν πρόσβαση με ειδικό κωδικό, και στη συνέχεια του εγχειρήματος θα αποκτήσει εξωτερική εμφάνιση σαν ιστοσελίδα όπου ο επισκέπτης θα μπορεί να βρίσκει συγκεντρωμένες πληροφορίες για τα διάφορα μέλη της κοινότητας "ένας άλλος κόσμος".

Απευθύνουμε ανοιχτό κάλεσμα λοιπόν σε συλλογικότητες, πρωτοβουλίες και άτομα που ασχολούνται με τα παραπάνω θέματα να συμμετέχουν σε αυτή τη δικτύωση και να βάλουμε τις βάσεις για ένα άλλο κόσμο εδώ και τώρα. 

Για να συμμετάσχετε ενεργά στείλτε ένα email σήμερα στο iliosporoi@yahoo.gr
Θα σας αποσταλεί μετά ένα όνομα χρήστη και ένας κωδικός για να συμμετέχετε στην ηλεκτρονική δικτύωση. 

Για την πρωτοβουλία σύστασης της κοινότητας ηλεκτρονικής δικτύωσης "ένας άλλος κόσμος":
Ηλιόσποροι - δίκτυο για την κοινωνική και πολιτική οικολογία, www.iliosporoi.net / iliosporoi@yahoo.gr
European Village - www.european-village.org/ info@european-village.org

Παραδείγματα αλληλέγγυας οικονομίας στην Ελλάδα:
fasouli.wordpress.com
lets.net.gr
ovolos.gr 
forfree.gr 
jaba.gr  
xariseto.gr
xarizo.blogspot.com
skoros.espiv.net 
sporos.org
tem-magnisia.gr 
enow.gr 
antikatanalwtiko.espiv.net 
logo-timis.gr 
freecycle.wikispaces.com/freecycle_gr
ftiaxno.gr 
tzaba.gr
peliti.gr
nuestromundo.gr
spame.tumblr.com
nosotros.gr
dwsepare.ning.com/
terraverdexania.blogspot.com/
www.inipirouni.gr/
synallois.org/
omotrapezoi.blogspot.com/
synparmes.gr/
agronaftes.blogspot.com/

Φυσική δόμηση
cob.gr
saligaroi.blogspot.com
freeandreal.org
piliko.gr

Καλλιέργειες - σπορεία
oiko-em.gr
peliti.gr
naturalfarming.eu/
astikohorio.blogspot.com/
votanikoskipos.blogspot.com
eleftherosagros.blogspot.com/
sporilimnou.blogspot.com/
aegilops.gr
parkingparko.blogspot.com/
agroselliniko.blogspot.com
perka.oneirografos.net/
oikodiktyo.espivblogs.net

Συλλογικά- αυτοδιαχειριζόμενα καφενεία, εργασιακές κολεκτίβες  
pagkaki.org
european-village.org
lacandona.gr
kolektivagerminal.blogspot.com
belleville-sin-patron.blogspot.com
collectivecourier.gr
synapeiro.gr/

Αυτοδιαχείριση (ενέργειας, υγείας, διατροφής)
neaguinea.org  

Οικοκοινότητες
topikopoiisi.blogspot.com
todendro.blogspot.com/
kyttaronewearth.webs.com/
telaithrion.freeandreal.org/
state-of-nature.gr/
koinotita-utopia.blogspot.com/
oikokoinotita.gr/

Οι παραπάνω σύνδεσμοι αποτελούν ορισμένες μόνο από το σύνολο των προσπαθειών στον ελλαδικό χώρο. 

ΠΗΓΗ :  www.iliosporoi.net

Πλούτος και Φτώχεια - Οι δύο όψεις της καπιταλιστικής κρίσης

Από τον Γιώργο Κ.Καββαδία, εκπαιδευτικό -ερευνητή.

Η είδηση για τον άστεγο που ξεψύχησε το πρώτο Σαββατόβραδο του 2012 σ’ένα παγκάκι στα Χανιά δεν συγκίνησε κανέναν από τους πολιτικούς μας ταγούς που είναι … αφιερωμένοι στην εφαρμογή των Μνημονίων, όπως σχεδιάζονται από την τρόϊκα, Ε.Ε. και Δ.Ν.Τ. Είναι, όπως, φαίνεται ταγμένοι για την … «σωτηρία της πατρίδος», αλλά και για τον προσωπικό και οικογενειακό τους πλουτισμό, όπως αποδεικνύουν και τα «πόθεν …αίσχος» τους που δημοσιοποιήθηκαν πρόσφατα. Φροντίζουν τα του … οίκου τους εκμεταλλευόμενοι την … ανοχή μας. Με 5,7 εκατομμύρια ευρώ περισσότερα ενίσχυσαν τα κομματικά τους ταμεία το 2011 σε σύγκριση με το 2010 από τον κρατικό προϋπολογισμό.

---

«Αυτοί που αρπάνε το φαί από το τραπέζι κηρύχνουν τη λιτότητα. 
Αυτοί που παίρνουν όλα τα δοσίματα ζητάν θυσίες. 
Οι χορτάτοι μιλάν στους πεινασμένους για τις μεγάλες εποχές που θα ΄ρθουν»...

Μπ. Μπρέχτ

 

Την ίδια ώρα η έξαρση της φτώχειας «κτυπάει κόκκινο». Το φάσμα της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού αντιμετωπίζουν 3,03 εκατομμύρια άτομα (27,7%) που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας που ορίζεται στα 7.178 ευρώ το χρόνο για κάθε άτομο ή 15.073 ευρώ για τετραμελή οικογένεια. Και να σκεφτεί κανείς ότι αυτά τα στοιχεία αναφέρονται από την Ελληνική Στατιστική Αρχή στα εισοδήματα του 2009, πριν, δηλαδή, ξεσπάσει η κρίση και εφαρμοστούν τα αλλεπάλληλα μνημόνια που βίαια και με γρήγορους ρυθμούς οδηγούν μαζικά τους εργαζόμενους στην φτώχεια, την ανεργία και την εξόντωση, κυριολεκτικά. Είναι ενδεικτικό ότι σε μια διετία, από το 2009 έως το 2011 δραματική άνοδο γνώρισαν οι αυτοκτονίες που ανέρχονται σε 1.727 κρούσματα!

Οι αριθμοί των ατόμων που χρειάζο¬νται βοήθεια αυξάνονται ιλιγγιωδώς. Ενα χρόνο μετά την εφαρμογή των μέτρων του Μνημονίου ο δείκτης φτώχειας στην ελληνική κοινωνία καταγράφεται στο «εκρηκτικό» ποσοστό του 34% των νοικοκυριών. (VPRC- περ. ΕΠΙΚΑΙΡΑ). Από την πρόσφατη έρευνα ΙΜΕ –ΓΣΕΒΕ προκύπτει ότι σχεδόν 8 στα 10 νοικοκυριά (78%) αντιμετωπίζουν πλέον σοβαρές δυσκολίες στην κάλυψη των αναγκών και 6 στα 10 πρέπει να κάνουν δραστικές περικοπές προκειμένου να καλύψουν τα απολύτως απαραίτητα. Από άλλες έρευνες προκύπτει ότι το 1/3 των Ελλήνων ζουν με λιγότερα από 470 ευρώ μηνιαίως, ενώ 1 στα 5 παιδιά ζει επίσης κάτω από τα όρια της φτώχειας. (Κάπα Research). Ακόμα πιο τρομακτική είναι η ραγδαία αύξηση του αριθμού των αστέγων. Με τους πιο επιεικείς υπολογισμούς ο αριθμός τους έχει αυξηθεί κατά 25% και έχει υπερβεί τους 25.000. Σε όλη την Ελλάδα, εάν υπολο¬γιστούν οι δράσεις δήμων, διάφορων οργανώσεων, ιδρυμάτων και ενοριών, σύμφωνα με υπολογισμούς, οι μερίδες φαγητού στα συσσίτια ανέρχονται ημε¬ρησίως περίπου στις 250.000. Η δημιουργία «ιδιόμορφου τρίτου κόσμου» και «νέας τάξης νεόπτωχων» αποτελεί πια πραγματικότητα.

Όταν δίνω τροφή στους φτωχούς, με λένε άγιο.
Όταν ρωτάω γιατί οι φτωχοί δεν έχουν τροφή, με λένε κομμουνιστή. 
Dom Helder Camara(Βραζιλιάνος αρχιεπίσκοπος, 1909 -1990)

Πίσω από την άλλη πλευρά του φεγγαριού κρύβεται η νόμιμη ληστεία του κοινωνικού πλούτου που παράγουν οι εργαζόμενοι σωρεύοντας αμύθητα κέρδη για τις μεγάλες επιχειρήσεις και τις πολυεθνικές. Η αλήθεια είναι ότι η σημερινή κρίση είναι μια βαθιά και παρατεταμένη κρίση της καπιταλιστικής οικονομίας που συνθλίβεται κάτω από την κυριαρχία του χρηματοπιστωτικού κεφαλαίου. Είναι αποτέλεσμα της βασικής και άλυτης αντίφασης: από τη μια υπερσυσσώρευση κερδών για το κεφάλαιο και από την άλλη ένταση της εκμετάλλευσης των εργαζομένων. Μόνο που όσο εντείνεται η εκμετάλλευση και συρρικνώνεται το εισόδημα τόσο μειώνεται και η ζήτηση με επιπτώσεις στην κερδοφορία των επιχειρήσεων. «Η τελική αιτία όλων των πραγματικών κρίσεων παραμένει πάντα η φτώχεια και ο περιορισμός της κατανάλωσης» (Κ. Μαρξ, «Το Κεφάλαιο»).

Αυτοί που ευθύνονται για την κρίση όχι μόνο δε θα πληρώσουν, αλλά βγαίνουν και κερδισμένοι. Καθημερινά οι εργαζόμενοι παράγουν πλούτο. Από το 1990 μέχρι το 2007 το ΑΕΠ της χώρας από 38 δις ευρώ ανήλθε στα 208 δις ευρώ. Αυξήθηκε δηλαδή κατά 5,5 φορές. Στο ίδιο διάστημα τα κέρδη των επιχειρήσεων από 575 εκατομμύρια ευρώ εκτοξεύτηκαν στα 16 δις . Αυξήθηκαν κατά 28 φορές. (ICAP). Η σημερινή Ελλάδατης βαθιάς κρίσης παράγει πλούτο αξίας 232 δις ευρώ το χρόνο. Τόσο ήταν το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν της χώρας το 2010, σύμφωνα με τη Eurostat. Ως προς το κατά κεφαλήν ΑΕΠ, η Ελλάδα συμπεριλαμβάνεται στην προνομιούχα λέσχη των αναπτυγμένων χωρών, έρχεται 31η ανάμεσα σε 183 χώρες του κόσμου και 16η μεταξύ των 27 χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μόνο το 2010 περίπου 1.200 άτομα φυγάδευσαν από την Ελλάδα το ιλιγγιώδες ποσό των 33 δις. ευρώ και το κατέθεσαν σε τράπεζες του εξωτερικού! «Λεφτά υπάρχουν», όπως σωστά δήλωνε ο πρών πρωθυπουργός Γ. Παπανδρέου πριν από τις εκλογές του 2009, μόνο που μετατρέπονται σε περιουσικά στοιχεία της ολιγαρχίας. Και όσο αυξάνεται η περιουσία και τα κέρδη της, τόσο αυξάνονονται τα ελλείμματα και τα χρέη του Δημοσίου.

 

Οι φτωχοί φτωχότεροι, γιατί σε συνθήκες κρίσης αυτοί θυσιάζονται για να φυσήξει ούρειος άνεμος προκειμένου να λειτουργήσει η αγορά με βάση τον νόμο του αλόγιστου και ανεξέλεγκτου πλουτισμού των λίγων. Παράλληλα η νεοφιλελεύθερη πολιτική οδηγεί στην διόγκωση των κοινωνικών ανισοτήτων, την αύξηση της φτώχειας, της ανεργίας και του κοινωνικού αποκλεισμού. Εύστοχα ο Κ. Μαρξ τόνιζε ότι «ο εθνικός πλούτος είναι ταυτόσημος με τη λαϊκή φτώχεια» («Το Κεφάλαιο»). Οι εισοδηματικές ανισότητες παραμένουν μεγάλες, καθώς το πλουσιότερο 20% του πληθυσμού είχε εισόδημα μεγαλύτερο κατά 5,6 φορές από το φτωχότερο 20% του πληθυσμού. Όλο και περισσότεροι συνειδητοποιούν ότι οι κυρίαρχη πολιτική οξύνει την κρίση και τις ανισότητες, αφού το 68,4% θεωρούν ότι η ψαλίδα μεταξύ πλούσιων και φτωχών θα ανοίξει κι άλλο στο μέλλον.

«Δεν έχουμε ανάγκη από καλούς Σαμαρείτες …
το πρόβλημα είναι να πάψουν να υπάρχουν ληστές».
Μπέρναρ Σώ

Η μάχη εναντίον της φτώχειας δεν μπορεί να δοθεί με όρους φιλανθρωπίας. Τα λόγια των Αντόρνο - Χορκχάιμερ ταιριάζουν σε όσους πιστεύουν στην ανατροπή της καπιταλιστικής κοινωνίας και στην ανθρώπινη ελευθερία. «Εμείς οι εχθροί της φιλανθρωπίας δεν θέλουμε να ταυτίσουμε τον άνθρωπο με τη δυστυχία, που η ύπαρξή της είναι αίσχος για μας. Πολύ ευαίσθητοι στην αδυναμία μας δεν θα παραδεχθούμε ποτέ ότι ο άνθρωπος μπορεί να είναι αντικείμενο ελέους». Αγώνες χρειάζονται κοινωνικοί ενάντια στις κυρίαρχες πολιτικές που αντιμετωπίζουν τον άνθρωπο ως μέσο, ως καύσιμη ύλη για την καπιταλιστική ανάπτυξη. Αγώνες για μια άλλη κοινωνία με κέντρο τον άνθρωπο.

Τι συγκροτεί τις κοινωνικές τάξεις

του Ηλία Ιωακείμογλου

1. Ένας δύσκολος έρωτας: Η Αριστερά και ο κόσµος της εργασίας
Η σχέση των οργανωµένων δυνάµεων της Αριστεράς µε τους εργαζόµενους είναι σχέση εξωτερική, δεν είναι σχέση οργανική. Σχέση εξωτερική επειδή οι πολιτικές οργανώσεις της Αριστεράς φαντάζονται πως η εργατική τάξη είναι ήδη συγκροτηµένη και ότι η απουσία της από την πολιτική σκηνή, όπως εξάλλου και η ιδεολογική της απάθεια, οφείλονται σε ένα «έλλειµµα συνείδησης».

---

Στην φαντασία των οργανωµένων δυνάµεων της Αριστεράς, η εργατική τάξη είναι ένας «κοιµώµενος γίγαντας» του οποίου η αφύπνιση εκκρεµεί. Αναλαµβάνουν λοιπόν, οι οργανώσεις της Αριστεράς, να µεταγγίσουν στις εργαζόµενες µάζες την ταξική συνείδηση που τους λείπει. Να εκφέρουν, εποµένως, το «σωστό σύνθηµα», να εκπονήσουν το «σωστό πρόγραµµα», να εφεύρουν το κατάλληλο «έναυσµα» που θα αφυπνίσει το ταξικό ένστικτο και θα το µετατρέψει σε ταξική συνείδηση. Από την ίδια αντίληψη των πραγµάτων απορρέει µε φυσικό τρόπο και το σύνολο των δράσεων που αναλαµβάνουν οι εν λόγω οργανώσεις: τηλεοπτικές εµφανίσεις, διαφώτιση, αφισοκόλληση, έκδοση αµέτρητων εφηµερίδων και περιοδικών¹, εξόρµηση για πώληση εντύπων και διανοµή προκηρύξεων, διαλέξεις και µαθήµατα, διαδηλώσεις... Αυτή η εξωτερική σχέση των οργανωµένων δυνάµεων της Αριστεράς µε τον κόσµο της εργασίας, όσο και αν περνάει απαρατήρητη χάρη στην δύναµη της συνήθειας, σε ορισµένες περιπτώσεις γίνεται έκδηλη. Παράδειγµα: η διαµόρφωση νέων µερίδων εργαζοµένων φτωχών (working poor) σε δυναµικούς κλάδους της καπιταλιστικής παραγωγής υπηρεσιών, παραµένει διαδικασία την οποία οι οργανωµένες δυνάµεις της Αριστεράς παρακολουθούν έξωθεν ως θεατές, Αντί να αποκτήσουν οργανική σχέση µε τις νέες κοινωνικές και επαγγελµατικές κατηγορίες που αναδύονται, δηλαδή να ασχοληθούν µε τον µετασχηµατισµό του υπαρκτού αισθήµατος ατοµικής αδικίας σε µια κοινή αντίληψη περί συλλογικού ταξικού συµφέροντος, να αναλάβουν την θεωρητική δουλειά που συµβάλει σε αυτόν το µετασχηµατισµό, να συµβάλουν στην συγκρότηση συλλογικών ταξικών ταυτοτήτων και στην ενεργοποίησή τους, στην δηµιουργία συνθηκών για την ανάδειξη φυσικών πρωτοποριών στους χώρους εργασίας, περιορίζονται στην «προπαγάνδιση των ορθών θέσεων» της µιας ή της άλλης οργανωµένης πολιτικής δύναµης –στάση που δεν µας γλιτώνει από την οδυνηρή σύγκριση µε τις παρα-θρησκευτικές οργανώσεις.

Κι’ έτσι, η ιστορία συνεχίζεται από ήττα σε ήττα όταν οι αντικειµενικές συνθήκες είναι δυσµενείς και µε ισχνές νίκες όταν οι αντικειµενικές συνθήκες θα δικαιολογούσαν την εκθετική άνοδο των κινηµάτων.

Το φρούτο είναι σάπιο στον πυρήνα του: στην αντίληψη των οργανωµένων δυνάµεων της Αριστεράς για τις εργαζόµενες τάξεις. Η εργατική τάξη δεν είναι ένας «κοιµώµενος γίγαντας» µε «έλλειµµα συνείδησης». Υπάρχουν επαγγελµατικές κατηγορίες, κοινωνικές οµάδες, υπάρχουν οι µάζες των εργαζοµένων, υπάρχει η ατοµική δυσαρέσκεια και το ταξικό ένστικτο που οδηγεί σε ατοµικές πράξεις αντίστασης στις αδικίες και στις βαρβαρότητες του καπιταλισµού. Συνιστούν όµως όλα αυτά την εργατική τάξη; Αυτό το άρθρο υποστηρίζει πως η εργατική τάξη καθεαυτή δεν υπάρχει –διότι όπως και ο Θεός δεν αφήνει πίσω της κανένα ίχνος. Η εργατική τάξη υπάρχει µόνον όταν αφήνει τα ίχνη της εκεί που την περιµένουµε, δηλαδή µέσα στην Ιστορία, µέσα στην αντίθεσή της µε το Κεφάλαιο, όταν οργανώνεται σε συλλογικές ταυτότητες, σε συλλογικότητες που µάχονται ενάντια στο Κεφάλαιο και το Κράτος του. Η αστική τάξη και η εργατική τάξη δεν υπάρχουν σαν δύο ποδοσφαιρικές οµάδες ήδη πριν να αρχίσει ο αγώνας². Υπάρχουν µόνον µέσα στον ανταγωνισµό τους. Οι ταξικοί αγώνες συνιστούν την διαίρεση σε τάξεις, αυτοί συγκροτούν τις τάξεις, αυτοί και τις αποδιαρθρώνουν στα συστατικά τους µέρη, δηλαδή σε µεµονωµένα άτοµα, σε κοινωνικές οµάδες, επαγγελµατικές κατηγορίες...

2. Ο αµφίσηµος ορισµός του Καρλ Μαρξ
Ο άµεσος σκοπός των κοµµουνιστών είναι (....) η συγκρότηση του προλεταριάτου σε τάξη, έγραφε ο Καρλ Μαρξ στο Κοµµουνιστικό Μανιφέστο³. Μα τι εννοεί; Γενιές ολόκληρες αριστερών, σοσιαλιστών και κοµµουνιστών γαλουχήθηκαν µε την ιδέα ότι η εργατική τάξη υπάρχει καθεαυτή, µε άλλα λόγια ότι η ύπαρξή της προκύπτει από τις δοµές του κοινωνικού συστήµατος. Πιο συγκεκριµένα, ότι οι τάξεις παράγονται αυτοµάτως από τον Κεφαλαιοκρατικό Τρόπο Παραγωγής και από το αστικό Κράτος ως «κοινωνικοί ρόλοι», ως θέσεις, τις οποίες καταλαµβάνουν τα άτοµα (απλοί φορείς κοινωνικών σχέσεων), τα οποία και τελικά οµαδοποιούνται σε κοινωνικές τάξεις. Μήπως δεν το λέει και ο ίδιος ο Λένιν; «Αποκαλούµε τάξεις, µεγάλες οµάδες ανθρώπων που διακρίνονται από την θέση τους σε ένα ιστορικά διαµορφωµένο σύστηµα κοινωνικής παραγωγής, από την σχέση τους (που τις περισσότερες φορές καθορίζεται και επικυρώνεται από
τους νόµους) ως προς τα µέσα παραγωγής, από τον ρόλο τους στην κοινωνική οργάνωσης της εργασίας, εποµένως, από τους τρόπους µε τους οποίους έχουν ιδιοποιηθεί το µερίδιο του κοινωνικού πλούτου που έχουν στην διάθεσή τους»⁴. Αυτός ο ορισµός του Λένιν φέρει, επιπλέον, το κύρος των αναφορών στον Καρλ Μαρξ, στο έργο του οποίου πράγµατι υπάρχουν όλες οι προϋποθέσεις για να προκύψει ο ορισµός του Λένιν. Με αυτά τα δεδοµένα, η εργατική τάξη υπάρχει ως τάξη καθεαυτή, ως θέσεις και ρόλοι που προκύπτουν από το σύστηµα κοινωνικής παραγωγής. Τι εννοεί, εποµένως, ο Μαρξ όταν αναφέρεται στην συγκρότηση του προλεταριάτου σε τάξη; Εννοεί συγκρότηση του προλεταριάτου σε τάξη δι’ εαυτήν , απαντάει η θεωρητική παράδοση της Αριστεράς. Τάξη δι’ εαυτήν σηµαίνει τάξη για τον εαυτό της, τάξη που έχει συνείδηση του εαυτού της, άρα της θέσης της και του ρόλου της στην κοινωνική παραγωγή, τάξη που γίνεται πρόσωπο, ή ακόµη καλύτερα Υποκείµενο. Αυτό που χωρίζει λοιπόν την τάξη καθεαυτή από την τάξη δι’ εαυτήν είναι η συνείδηση. Η διάκριση σε τάξη καθεαυτή και τάξη δι’ εαυτήν ανήκει στον ίδιο τον Καρλ Μαρξ (1847)5 και αν την δεχθούµε θα πρέπει να εννοήσουµε ότι η αινιγµατική φράση του Μανιφέστου περί «συγκρότησης του προλεταριάτου σε τάξη» αναφέρεται απλώς στην µετατροπή του προλεταριάτου από τάξη καθεαυτή σε τάξη δι’ εαυτήν, σε τάξη που έχει συνείδηση του εαυτού της, δηλαδή του κοινωνικού της ρόλου.

Αυτό όµως θα µας έφερνε αντιµέτωπους µε νέες δυσκολίες:

Καταρχήν, σύσσωµη η µαρξιστική παράδοση --σε όλες της τις αποχρώσεις και τα ρεύµατα που την αποτελούσαν– δεν δέχθηκε ποτέ ότι οι µικροαστοί συγκροτούν κοινωνική τάξη, µε βάση το κριτήριο ότι δεν είναι αρκετά ενοποιηµένοι ώστε να θεωρηθούν ενιαία δύναµη, σχετικά αυτόνοµη, ικανή να ρίξει το βάρος της σαν ένας άνθρωπος στους κοινωνικούς ανταγωνισµούς⁶. ∆ύο µέτρα και δύο σταθµά: η εργατική τάξη µπορεί να υπάρχει καθεαυτή, η µικροαστική «τάξη» δεν µπορεί. Αν για τους µικροαστούς απαιτείται να εµφανίζονται ως κοινωνική δύναµη, µε άλλα λόγια να έχουν σχετικά αυτόνοµη, διακριτή παρουσία στα πεδία των κοινωνικών ανταγωνισµών για να τους απονείµει το µαρξιστικό θεωρητικό πρετ-α-πορτέ τον τίτλο της «τάξης», γιατί, άραγε, δεν θα έπρεπε να ισχύει το ίδιο για την εργατική τάξη;

Άλλη δυσκολία, που θα είχαµε να αντιµετωπίσουµε αν δεχόµασταν πως «η συγκρότηση του προλεταριάτου σε τάξη» είναι µια ατυχής διατύπωση του Κοµµουνιστικού Μανιφέστου: Ο Καρλ Μαρξ επανέρχεται πολλές φορές µε υπαινικτικό τρόπο στην διάρκεια της ζωής του στο ίδιο «λάθος» και τελικά το διατυπώνει µε µεγάλη σαφήνεια το 1871. Με µια τίµια ανάγνωση του σχετικού κειµένου⁷, µπορεί κάποιος να συµπυκνώσει αυτά που γράφει ο Μαρξ ως εξής: Η εργατική τάξη ορίζεται ως τάξη μόνον όταν υπάρχει ως πολιτικό κίνημα⁸, δηλαδή διεξάγει πολιτικό αγώνα για την επιβολή του ιδιαίτερου ταξικού συμφέροντός της ως γενικού κοινωνικού συμφέροντος στην σφαίρα του Κράτους. Όταν δηλαδή ανταγωνίζεται την άρχουσα τάξη για την κατάκτηση της πολιτικής ηγεμονίας.

Εάν τώρα αποδεχόµασταν ότι όλες αυτές οι «ατυχείς» διατυπώσεις του Καρλ Μαρξ δεν αναφέρονται στην µετάβαση από την τάξη καθεαυτή στην τάξη δι’ εαυτήν, αλλά εννοούν αυτό που λένε, τότε θα έπρεπε να καταλάβουµε πού οδηγεί αυτή η γραµµή σκέψης σύµφωνα µε την οποία η συγκρότηση της τάξης δεν υπακούει στον αυτοµατισµό των «αντικειµενικών κριτηρίων» αλλά στην πολιτική. Θα έπρεπε σ’ αυτήν την περίπτωση να ξεκινήσουµε από τον παραπάνω ορισµό του Καρλ Μαρξ, στον οποίο (ορισµό) κεντρική έννοια είναι η έννοια της ηγεµονίας.

3. Ο αγώνας για την ηγεµονία συγκροτεί τις τάξεις (ή τις αποδιαρθρώνει)

Η ηγεµονία δεν αναφέρεται στην συνείδηση των υποτελών ότι οι κυρίαρχοι έχουν ιδιοτελή συµφέροντα9. Αναφέρεται στην ικανότητα της κυρίαρχης
τάξης να πείθει10 τις υποτελείς µάζες ότι τα ιδιαίτερα, ιδιοτελή συµφέροντά της –τα οποία καθόλου δεν αποκρύπτει– είναι συµφέροντα του «έθνους», ότι ταυτίζονται µε το «κοινωνικό συµφέρον», ότι διασφαλίζουν και το συµφέρον των εργαζοµένων, αν όχι βραχυπρόθεσµα, τουλάχιστον µακροπρόθεσµα. Όταν η ηγεµονία της αστικής τάξης είναι ισχυρή, οι εργαζόµενοι δεν κατορθώνουν να εκφράσουν τα δικά τους ταξικά συµφέροντα µε συνεκτικό τρόπο και η ιδεολογική κυριαρχία της άρχουσας τάξης αποδιαρθρώνει κάθε συνεκτικό υλικό που συνενώνει τους εργαζόµενους. Ό,τι αντιλαµβάνονται «µε ασύνδετο και ασυνείδητο τρόπο» και θα µπορούσε να αποτελέσει την πρώτη ύλη µιας ενιαίας ταξικής ιδεολογίας παραµένει αποµονωµένο. Αυτές τις θέσεις τις οφείλουµε στον Αντόνιο Γκράµσι¹¹.

Οφείλουµε ακόµη περισσότερα στον Λουί Αλτουσέρ, όχι µόνον διότι διατύπωσε εκ νέου µε πιο αυστηρό τρόπο αυτό που γνωρίζαµε ήδη από τον Γκράµσι (δηλαδή ότι η τάξη που κατέχει την εξουσία κατορθώνει να επιβάλει στους «από κάτω» την δική της ιδεολογία ως δική τους, να τους επιβάλει τις δικές της αξίες) αλλά και επειδή προχώρησε στην διαπίστωση ότι αυτή η επιβολή έχει υλική υπόσταση, µετατρέπεται σε υλική δύναµη, διότι «αποδιαρθρώνει, αναδιατάσσει, ανασυνθέτει και ενοποιεί» τις κοινωνικές πρακτικές των υποτελών µαζών πάνω στον καµβά της αστικής ιδεολογίας και ενάντια στην αυθόρµητη ιδεολογία του κόσµου της εργασίας¹². Η αστική ηγεµονία, δηλαδή, διαπερνάει την καθηµερινή ζωή των εργαζοµένων, εγκαθιστά την κυρίαρχη ιδεολογία, όχι µόνον µέσα στο τρόπο µε τον οποίο αυτοί σκέφτονται, αλλά και στα κριτήρια µε τα οποία παίρνουν αποφάσεις, βιώνουν τις εµπειρίες της προσωπικής τους ζωής, «γεύονται» τα προϊόντα της κουλτούρας¹³ και της υποκουλτούρας, διευθετούν τις διαφορές τους κλπ. Η κυρίαρχη ιδεολογία γίνεται «πρακτική ιδεολογία», δηλαδή ιδέες που καθοδηγούν στάσεις και συµπεριφορές, γίνεται ηθική. Μόνον κάτω από αυτά βρίσκεται το κοίτασµα της αυθόρµητης ταξικής ιδεολογίας των εργαζοµένων που απορρέει από τις υλικές συνθήκες της εργασίας τους, από την θέση τους στην παραγωγή, και εν τέλει από τα «αντικειµενικά κριτήρια» του Λένιν. Αν έτσι έχουν τα πράγµατα, η εξουσία δεν επιβάλλεται έξωθεν σε µια συγκροτηµένη εργατική τάξη, αλλά την διαπερνάει14 και την αποδιαρθρώνει.

Το παιχνίδι της ηγεμονίας συμμετέχει λοιπόν στην συγκρότηση και στην αποδιάρθρωση των κοινωνικών τάξεων. Κάθε στρατόπεδο επιδιώκει την αποδιάρθρωση του αντιπάλου και µεµιάς την ενοποίηση των δυνάµεων στο εσωτερικό του. Όταν ο πολιτικός αγώνας για την ηγεµονία εγκαθιστά την κυρίαρχη ιδεολογία στους κόλπους της εργατικής τάξης και κατορθώνει να κυβερνήσει το µυαλό της και την ψυχή της, η τάξη αποδιαρθρώνεται, δεν συγκροτεί σχηµατισµούς µάχης και το µόνο που αποµένει είναι οι αντικειµενικοί όροι της ανασυγκρότησής της που είναι εγγεγραµµένοι στο DNA του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής, δηλαδή στις υλικές συνθήκες ύπαρξης του συστήµατος. Σε αυτούς τους αντικειμενικούς όρους ανασυγκρότησης αναφέρεται τελικά ο όρος "τάξη καθεαυτή": η τάξη καθεαυτή είναι μία εν δυνάμει τάξη.

Η εργατική τάξη υπάρχει, λοιπόν, µόνον όταν συγκροτείται σε σχηµατισµούς µάχης που αµφισβητούν την αστική ηγεµονία. Πότε συµβαίνει αυτό, για ποιο λόγο στον σχηµατισµό µάχης συµµετέχει η µία ή η άλλη µερίδα των εργαζοµένων, ποια από αυτές τις µερίδες αναλαµβάνει τον ρόλο της πρωτοπορίας, ποιοι είναι οι στόχοι που τίθενται κλπ, είναι ζητήµατα που µας τα εξηγούν οι συγκεκριµένες συνθήκες του συγκεκριµένου κοινωνικού σχηµατισµού (οι οποίες εν πολλοίς είναι αντικειµενικές συνθήκες). Ας µην γελιόµαστε όµως: η ανάλυση του κοινωνικού σχηµατισµού που µας τα εξηγεί αυτά, δεν πραγµατοποιείται µε βάση τα «αντικειµενικά κριτήρια» του Λένιν, τα οποία είναι στατικά, και τόσο γενικά που δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες της συγκεκριµένης ανάλυσης.

4. Εν κατακλείδι...
...αν οι εργαζόµενες τάξεις συγκροτούνται όταν υπάρχει πολιτικό κίνηµα, δηλαδή όταν διεξάγουν πολιτικό αγώνα για την επιβολή του ιδιαίτερου ταξικού συµφέροντός τους ως γενικό κοινωνικό συµφέρον και ως εκ τούτου αµφισβητούν την αστική ηγεµονία, τότε, η συγκρότηση των εργαζοµένων µαζών σε τάξη εκκρεµεί και αποτελεί καθήκον των οργανωµένων δυνάµεων της Αριστεράς. Για τον λόγο αυτό, η εξωτερική σχέση που αυτές διατηρούν µε τον κόσµο της εργασίας (σχέση που αποσκοπεί στην µετάγγιση συνείδησης από την υποτιθέµενη πρωτοπορία στις µάζες) θα έπρεπε να αντικατασταθεί µε µια οργανική σχέση. Ποια ακριβώς θα έπρεπε να είναι αυτή, αποτελεί µια µεγάλη συζήτηση. Θα σήµαινε, πάντως, δράσεις για τον µετασχηµατισµό του αισθήµατος ατοµικής αδικίας, που έχει σήµερα γενικευθεί στους κόλπους των εργαζοµένων, σε µια κοινή αντίληψη περί συλλογικού ταξικού συµφέροντος, όχι µακρόθεν αλλά εκεί που οι εργαζόµενες µάζες εργάζονται και ζουν, θεωρητική δουλειά που συµβάλλει σε αυτόν το µετασχηµατισµό, συµβολή στην συγκρότηση συλλογικών ταξικών ταυτοτήτων και στην ενεργοποίησή τους, δηµιουργία συνθηκών για την ανάδειξη φυσικών πρωτοποριών στους χώρους εργασίας¹⁵. Και για να τα πετύχουµε αυτά, θα έπρεπε να µάθουµε να αναγνωρίζουµε αυτά τα οποία στην µέση της κεφαλαιοκρατικής βαρβαρότητας δεν είναι βαρβαρότητα, για να τους κάνουµε χώρο, να τους δώσουµε διάρκεια και να τα εντάξουµε σε ένα ηγεµονικό πολιτικό σχέδιο που θα θέτει σε αµφισβήτηση την αστική ηγεµονία. Θα σήµαινε, εποµένως, να προφυλάξουµε όσα διαφεύγουν της λογικής του κέρδους και αποτελούν νησίδες µιας άλλης λογικής που προαναγγέλλει την κοινωνία που ε-
µείς θέλουµε, όπου οι άνθρωποι θα είναι πάνω από τα κέρδη –έως ότου αυτά σταµατήσουν να αποτελούν ρυθµιστική αρχή της κοινωνικής ζωής.

========

1 Κάθε οργάνωση, µικρή ή µεγάλη χρειάζεται το δικό της έντυπο –κι’ αν είναι δύο ακόµη καλύτερα. Θα είχε ενδιαφέ-
ρον να µελετήσει κάποιος πόσοι τόννοι εντύπου υλικού σαπίζουν στις αποθήκες της Αριστεράς.

2 Η µεταφορά ανήκει στον Λουί Αλτουσέρ, Απάντηση στον Τζων Λιούις (1973, 1977 για την ελληνική έκδοση), Θεµέ-
λιο

3 Καρλ Μαρξ & Φρίντριχ Ένγκελς, Μανιφέστο του Κοµµουνιστικού Κόµµατος, εκδόσεις Ερατώ, 1997, σελ. 50. Στην
παλαιότερη έκδοση των εκδόσεων Θεµέλιο, αναφέρεται «η διαµόρφωση του προλεταριάτου σε τάξη».

4 Lenine, La Grande Initiative, juin 1919, tome 29, p425

5 Αθλιότητα της Φιλοσοφίας (1847)

6 Οι διατυπώσεις αυτές ανήκουν στους Baudelot C., Establet R., Malemort J. (1981), La petite bourgeoisie en France, Maspero

7 Και για τους δύσπιστους, ιδού το κείµενο: (Επιστολή του Karl Marx στον Bolte, Νοέµβριος 1871): “...every movement in which the working class comes out as a class (...) is a political movement. For instance, the attempt in a particular factory or even a particular industry to force a shorter working day out of the capitalists by strikes, etc., is a purely economic movement. On the other hand the movement to force an eight-hour day, etc., law is a political movement. And in this way, out of the separate economic movements of the workers there grows up everywhere a political movement, that is to say a movement of the class, with the object of achieving its interests in a general form, in a form possessing a general social force of compulsion”.

8 Ακόµη, στο άρθρο 7α του Καταστατικού της Πρώτης ∆ιεθνούς, ο Μαρξ διατείνεται ότι «Στον αγώνα του ενάντια στην συλλογική εξουσία των κυρίαρχων τάξεων, το προλεταριάτο δεν µπορεί να δρά ως τάξη παρά µόνον αν συγκροτηθεί αυτό το ίδιο σε ξεχωριστό πολιτικό κόµµα...»

9 Σήµερα οι εργαζόµενοι δεν έχουν «έλλειµµα συνείδησης». Γνωρίζουν, όπως όλοι, ότι ο νεοφιλελευθερισµός αποδιαρθρώνει τους θεσµούς κοινωνικής αλληλεγγύης και εγκαθιδρύει το βασίλειο της ανισότητας και του ατοµικισµού. ∆εν είναι δύσκολο να το γνωρίζουν, διότι ποτέ άλλοτε το γυµνό συµφέρον του Κεφαλαίου δεν διεκδίκησε µε τόσο θάρρος και τόσο θράσος την νοµιµοποίησή του όσο στα χρόνια του νεοφιλελευθερισµού. Οι εργαζόµενοι έχουν συνείδηση της φύσης της ασκούµενης πολιτικής, αλλά αυτό δεν εµπόδισε σε τίποτα την καθυπόταξη του κόσµου της εργασίας στην κυρίαρχη πολιτική.

10 N.Poulantzas, Pouvoir politique et classes sociales, FM/Petite collection maspero, 1975, tome I σ.144-148 και tome II, σ. 58-65. και τα "κείµενα ιστορίας" του Karl Marx (18η Μπρυµαίρ, Οι ταξικοί αγώνες στην Γαλλία...),

11 Για µια σύντοµη παρουσίαση της έννοιας της ηγεµονίας στον Γκράµσι βλ.στην εισαγωγή του Λουτσιάνο Γκρούπι
στο Α. Γκράµσι, Οι διανοούµενοι, εκδόσεις Στοχαστής 1972

12 L.Althusser (1976), Positions, Editions Sociales, και Sur la philosophie (1994), Gallimard

13 Philosophie et philosophie spontanée des savants (1967), Maspero; σελ.40-48

14 Επίβλεψη και Τιµωρία, εκδόσεις Ράππα

15 Η αδιαφορία των οργανωµένων δυνάµεων της Αριστεράς για τα ζητήµατα αυτά φαίνεται και στο γεγονός ότι δεν διαθέτουµε ούτε µια θεωρία των κινητοποιήσεων. Βεβαίως, όσοι υπήρξαν φυσικές πρωτοπορίες στον εργασιακό τους χώρο γνωρίζουν περί τίνος πρόκειται, ωστόσο η γνώση τους είναι βιωµατική και ως εκ τούτου δεν µεταφέρεται.

50+1 Λευκά Ψέμματα

Πιθανότατα οι περισσότεροι να έχετε λάβει αυτό το e-mail που τιτλοφορείται "Με λευκό 50+1 στις εκλογές" και καλεί τους αποδέκτες να ψηφίσουν όλοι λευκό. Εν περιλήψει, σύμφωνα με τον συντάκτη, υπάρχει ένα οργανωμένο σχέδιο που αποκρύπτει πως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας υποχρεούται να διαλύσει τα κόμματα αν η πλειοψηφία στις εκλογές επιλέξει το Λευκό ψηφοδέλτιο. Κάτι που φυσικά είναι ΤΕΡΑΣΤΙΟ ΨΕΜΑ. Πάμε να εξηγήσουμε το γιατί. 

---

Βήμα βήμα η αποκάλυψη των ψεμμάτων

To e-mail ξεκινάει με κάτι εντελώς αστήρικτες γενικότητες πως αν η πλειοψηφία του εκλογικού σώματος επιλέξει το Λευκό τότε υπάρχει "πρόβλημα αντιπροσώπευσης και έκφρασης του κυρίαρχου λαού από υπάρχοντες κομματικούς σχηματισμούς".  Προφανέστατα ένα εντελώς αυθαίρετο συμπέρασμα, μιας και κανείς δεν απαγορεύει στον καθένα να φτιάξει δικό του κόμμα με τις δικές του θέσεις και να διεκδικήσει την εκλογή (αρχή του εκλέγειν και εκλέγεσθαι).

Το ψέμα συνεχίζει πως ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας (ΠτΔ) "πρέπει να διαλύσει τους υπάρχοντες πολιτικούς σχηματισμούς, να ορίσει υπηρεσιακή κυβέρνηση και να δώσει εντολή σχηματισμού νέων πολιτικών σχηματισμών προκειμένου να εκφράσουν την λαϊκή βούληση", πάλι χωρίς καμμία αναφορά σε σύνταγμα ή νόμο. Περιττό να εξηγήσουμε πως ο ΠτΔ έχει συγκεκριμένες αρμοδιότητες όπου όλες περιγράφονται στο Σύνταγμα της Ελλάδας  (Μέρος Δεύτερο Κεφάλαια 2 & 3 - άρθρα 35-50). Και φυσικά τέτοια αρμοδιότητα δεν υπάρχει πουθενά μέσα στο Σύνταγμα και σε κανέναν νόμο.

Παρακάτω δίνεται ένα παιδιάστικο παράδειγμα πως αν η πλειοψηφία ψηφίσει Λευκό για ένα θέμα και όχι τις άλλες προτάσεις, τότε οι προτάσεις αυτές χάνουν τη νομιμοποίησή τους και πως η εκλογή θεωρείται άκυρη και πρέπει να αποσυρθούν κλπ. Πάλι βλέπουμε την αυθαιρεσία σε όλο της το μεγαλείο, όπου χωρίς καμμία αναφορά σε νόμους (ή σε καταστατικά για συλλόγους-οργανώσεις-ομοσπονδίες), ο συντάκτης του e-mail ανεύθυνα ανακυρρήσει σε θέση τη μή ύπαρξη θέσης, διότι καλώς ή κακώς η Λευκή ψήφος σημαίνει πως δεν λαμβάνω θέση και τίποτα παραπάνω. Αν ίσχυε οτιδήποτε διαφορετικό, θα είχαμε άδεια έδρανα στη Βουλή που θα αντιπροσώπευαν αυτούς που δεν εκφράζουν θέση κτλ - κάτι που φυσικά δεν συμβαίνει.

Σαν Δεύτερο παράδειγμα δίνεται η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων δικαιωμάτων για την υπόθεση των Πασχαλίδη, Κουτμερίδη και Ζαχαράκη εναντίον της Παρθένας Φουντουκίδου για τις εκλογές του Μάρτη του 2004. Εδώ ο συντάκτης προσπαθεί να αποδείξει τους θολούς ισχυρισμούς του, απομονώνοντας της φράση "επιλέγοντας το λευκό ψηφοδέλτιο, ένα µέρος του εκλογικού σώµατος της µείζονος εκλογικής περιφέρειας της Κεντρικής Μακεδονίας επιθυµούσε να εκφράσει την αποκήρυξη όλων των πολιτικών σχηµατισµών". Ακούγεται καλό, αλλά για δώστε σημασία στη φράση με τα έντονα γράμματα. Ο όρος επιθυμούσε να εκφράσει την αποκήρυξη, είναι εντελώς διαφορετικός από το πχ εξέφρασε την αποκήρυξη και φυσικά μπορεί να ερμηνευθεί με πολλούς τρόπους, αλλά σίγουρα δεν είναι εντελώς ξεκάθαρο στο τι σημαίνει η Λευκή ψήφος. Και ιδιαίτερα βλέποντας αυτή την πρόταση μαζί με την επόμενη "Ωστόσο,κατόπιν της νοµολογιακής µεταστροφής, τα λευκά ψηφοδέλτια αυτών των εκλογέων ερµηνεύθηκαν ως θετικές ψήφοι υπέρ όλων των πολιτικών κοµµάτων", βλέπουμε πως οι Νομικοί του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου στηλιτεύουν την Ελλάδα επειδή η καταμέτρηση στο Εκλογικό μέτρο των Λευκών ψηφοδελτίων σημαίνει  το ακριβώς αντίθετο, δηλαδή θετική ψήφο για όλα τα κόμματα, ενώ μπορεί να σημαίνει και το αντίθετο, χωρίς όμως να δίνει ξεκάθαρο χαρακτηρισμό στην ψήφο. 

Και αν μέχρι τώρα τα πράγματα είναι εντελώς θολά, παρακάτω το ψέμα και η απόπειρα παραπλάνησης αποκαλύπτεται συνολικά, αρκεί βεβαίως κάποιος να ψάξει τα άρθρα του Συντάγματος στα οποία αναφέρεται το e-mail. 

Λέει το e-mail: Αν στο Σύνταγμα α.41 παρ. 1΄΄ ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δύναται να διαλύσει την Βουλή εάν αυτή ευρίσκεται εν προφανή δυσαρμονία με το λαϊκό αίσθημα.........'' κτλ. Ψάξτε το άρθρο 41 παρ.1 ή και ολόκληρο το Σύνταγμα της Ελλάδας να δείτε αν αναφέρεται πουθενά τέτοια πρόταση. 

Το e-mail συνεχίζει: Στο α. 52 του Συντάγματος αναφέρει περί της ΄΄Γνήσια και ανόθευτη εκδήλωσης της λαϊκής κυριαρχίας΄΄ και αφορά την πληροφόρηση του λαού από τα ΜΜΕ.  Έχουμε μία εντελώς αυθαίρετη πρόταση (πως το Λευκό σημαίνει να διαλυθούν τα κόμματα - το οποίο δεν προκύπτει από πουθενά) και ο συντάκτης του mail μας λέει πως έτσι πρέπει να πράξουν οι Πολιτειακοί Παράγοντες. Ξεχνά πως το 2009 εκλέχθηκε μία κυβέρνηση με το σύνθημα "Λεφτά υπάρχουν" και πως δεν θα ξαναδωθούν λεφτά στις τράπεζες και εν τω μεταξύ έχει μειώσει μισθούς, συντάξεις και σχεδόν κάθε κοινωνικό κεκτημένο του Λαού. Ξεχνά επίσης πως οι Πολιτειακοί παράγοντες δεν συγκινήθηκαν ούτε όταν είδαν ένα εκατομύριο κόσμο στους δρόμους διαμαρτυρόμενοι εναντίον του μνημονίου. Καθώς επίσης πως η ανόθευτη εκδήλωση της λαϊκής θέλησης έχει καταπατηθεί όταν η πλειοψηφία των Πολιτειακών παραγόντων - και του ΠτΔ συμπεριλαμβανομένου - εκφράζουν μύδρους κατά των εκλογών και της έκφρασης της λαϊκής θέλησης λέγοντας πως οι εκλογές θα ήταν καταστροφικές για τον τόπο.  Λες και ο συντάκτης ζει σε άλλη χώρα, προσπαθεί να μας πείσει πως ο ΠτΔ και η Πολιτεία συνολικά θα αποδεχτούν την αναντιστοιχία με τη λαϊκή βούληση λόγω της λευκής ψήφου, ενώ το ίδιο το Σύνταγμα έχει γίνει κουρελόχαρτο σε πολύ πιο ξεκάθαρα πράγματα (πχ υπογραφές μνημονίου με λιγότερους από 180 βουλευτές, νέα κυβέρνηση χωρίς εκλογές, δικαίωμα στην εργασία, αναλογικότητα των φόρων, ισότητα απέναντι στους νόμους που καταρρίπτεται με τη βουλευτική ασυλία κ.α.). 

Συνεχίζει: Το Σύνταγμα της Ελλάδος προστατεύει τον κυρίαρχο λαό και το Δημοκρατικό πολίτευμα και όχι το status quo (ηγεμονία) των πολιτικών κομμάτων και των υποψηφίων τους. Σαφώς και έτσι είναι, αλλά πουθενά δεν λέει πως πρέπει να διαλυθεί οποιοσδήποτε κομματικός σχηματισμός επειδή η πλειοψηφία των πολιτών προτιμά τη λευκή ψήφο. Στη Δημοκρατία έχεις το δικαίωμα του Εκλέγειν και Εκλέγεσθαι, οπότε κανένας δεν σε υποχρεώνει να ψηφίσεις αναγκαστικά κάποιο από τα υπάρχοντα κόμματα. Αν διαφωνείς με όλους και δεν σε εκφράζει κανείς, έχεις το δικαίωμα να φτιάξεις το δικό σου κόμμα και να ψηφίσεις τον εαυτό σου. Τα υπόλοιπα είναι από μπούρδες έως κατευθυνόμενα ψέμματα. 

Και το e-mail τελειώνει με το απαύγασμα της αυθαιρεσίας και της αστήρικτης σκέψης: "Η λευκή ψήφος έχει την δυνατότητα να ΄΄καθαρίσει΄΄ το παρακμάζον πολιτικό σύστημα και να δώσει την δυνατότητα στον κυρίαρχο λαό να θέσει νέους κανόνες διακυβέρνησης". Κάτι που κανένας νόμος δεν το ορίζει!! Παρά μόνο ο συντάκτης του e-mail. 

Τι ισχύει με τα Λευκά στις εκλογές

Ο εκλογικός νόμος που ισχύει είναι ο νόμος 3231/2004 (νόμος Σκανδαλίδη) με τις προσθήκες του νόμου 3636/2008 που θα γίνουν οι επόμενες εκλογές (και δίνει μπόνους 50 έδρες στο πρώτο κόμμα - αντικαθιστώντας τις προσθήκες του 3434/2006). Από τον εκλογικό νόμο 3231/2004 (άρθρο 4 παρ 4) αντιγράφουμε: 

Το αρμόδιο Πρωτοδικείο, για την αντίστοιχη εκλογική περιφέρεια συντάσσει (σε συμβούλιο) τον πίνακα των αποτελεσμάτων της, ο οποίος περιέχει:
α. τον αριθμό των εγγεγραμμένων εκλογέων
β. τον αριθμό των εκλογέων που ψήφισαν
γ. τον αριθμό των εγκύρων ψηφοδελτίων
δ. τον αριθμό των άκυρων ψηφοδελτίων
ε. τον αριθμό των λευκών ψηφοδελτίων, και
στ. τον αριθμό των εγκύρων ψηφοδελτίων που έλαβε κάθε συνδυασμός και κάθε μεμονωμένος υποψήφιος.

Παρατηρούμε πως υπάρχουν 3 κατηγορίες ψηφοδελτίων: Τα Έγκυρα, τα Άκυρα και τα Λευκά. Και πάμε παρακάτω στο νόμο 3636/2008 (που αντικαθιστά τις παρ 1 και 2 του άρθρου 6 του νόμου 3231/2004):

1. Για τον καθορισμό των εδρών που δικαιούται κάθε εκλογικός σχηματισμός, το σύνολο των ψήφων που συγκέντρωσε στην Επικράτεια πολλαπλασιάζεται με τον αριθμό 250. Το γινόμενο τους διαιρείται με το άθροισμα των έγκυρων ψηφοδελτίων που συγκέντρωσαν στην Επικράτεια όσοι σχηματισμοί συμμετέχουν στην κατανομή των εδρών, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 5. Οι έδρες που δικαιούται κάθε σχηματισμός στην Επικράτεια είναι το ακέραιο μέρος του πηλίκου της διαίρεσης. Αν το άθροισμα των ως άνω ακέραιων μερών των πηλίκων υπολείπεται του αριθμού 250, τότε παραχωρείται, κατά σειρά, ανά μία έδρα και ως τη συμπλήρωση αυτού του αριθμού στους σχηματισμούς, των οποίων τα πηλίκα εμφανίζουν τα μεγαλύτερα δεκαδικά υπόλοιπα.

2.α. Στο αυτοτελές Κόμμα, που συγκέντρωσε το μεγαλύτερο αριθμό έγκυρων ψηφοδελτίων στο σύνολο της Επικράτειας, παραχωρούνται, επιπλέον των εδρών που λαμβάνει, σύμφωνα με την παράγραφο 1, πενήντα (50) ακόμη έδρες, οι οποίες προέρχονται από εκλογικές περιφέρειες στις οποίες έχουν παραμείνει αδιάθετες έδρες μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας που προβλέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 8.

Πολύ απλά, για το σχηματισμό/εκλογή της Βουλής λαμβάνονται υπ όψιν ΜΟΝΟ ΤΑ ΕΓΚΥΡΑ ψηφοδέλτια. Νομίζω πως από το παραπάνω απόσπασμα του νόμου είναι εντελώς ξεκάθαρο ακόμα και για τον πιο αδαή. 

Οι Λευκές και οι Άκυρες ψήφοι καταγράφονται αλλά δεν λαμβάνονται υπ όψιν σε καμμία περίπτωση. Η Απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που ανέφερε παραπάνω το mail καταδίκασε το Ελληνικό Δημόσιο επειδή στην περίπτωση της Παρθένας Φουντουκίδου το 2005 (μετά την προσφυγή της) ελήφθησαν υπ όψιν τα Λευκά ψηφοδέλτια (στην κατανομή των εδρών). 

Ένα πραγματικό παράδειγμα

Ας δούμε τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα που δίνει η Βουλή των Ελλήνων: 
Στις εκλογές της 7ης Μαρτίου του 2004 το ΠΑΣΟΚ πήρε ποσοστό 40.55%, ενώ στις εκλογές της 4ης Οκτωβρίου του 2009 το ΠΑΣΟΚ πήρε ποσοστό 43.94%. 
Όπως φαίνεται στην πρώτη ματιά το ΠΑΣΟΚ θα πήρε περισσότερες ψήφους το 2009 απ ότι το 2004. ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΟΜΩΣ ΕΤΣΙ. Το 2004 το ΠΑΣΟΚ πήρε 3.003.988 ψήφους ενώ το 2009 πήρε 2.995.978 ψήφους. Και για να μην κουράζεστε με την αφαίρεση το ΠΑΣΟΚ στις τελευταίες εκλογές πήρε 8.010 λιγότερους ψήφους απ ότι το 2004. 

Μα θα πεί κάποιος.. αφού αύξησε τα ποσοστά του, πως γίνεται αυτό; Με απλά μαθηματικά! Αφού τα ποσοστά μετράνε επί των εγκύρων, τα έγκυρα στις εκλογές του 2009 ήταν λιγότερα από τις εκλογές του 2004. Απλά ήταν αυξημένα τα Λευκά, τα Άκυρα και η αποχή.

ΠΡΟΣΟΧΗ update: Διαβάζοντας ένα άρθρο όπου ανακαλύψαμε διαφορές μεταξύ των αποτελεσμάτων που δίνει το Υπουργείο Εσωτερικών για τις εκλογές και της Βουλής. Πέρα από το απαράδεκτο του πράγματος (να διαφωνεί η Βουλή με το Υπουργείο Εσωτερικών για τα αποτελέσματα των εκλογών) αν πάρουμε τα στοιχεία του Υπουργείου για τις εκλογές θα δούμε πως το Πασόκ πήρε το 2004 3.003.275 ψήφους και ποσοστό 40.55%,  ενώ το 2009 πήρε 3.012.542 ψήφους και ποσοστό 43.92%. Τα έγκυρα (δηλαδή όσοι ψήφισαν κόμμα) στις εκλογές του 2004 ήταν 7.406.619, ενώ στις εκλογές του 2009 ήταν 6.858.421. Δηλαδή στις εκλογές του 2009 είχαμε 548.198 λιγότερες έγκυρες ψήφους (λόγω αύξησης της αποχής, των Λευκών και των Άκυρων). Έτσι ακόμα και με τα αποτελέσματα του Υπουργείου Εσωτερικών παρατηρούμε πως το Πασόκ πήρε το 2009 9.267 περισσότερες ψήφους απ'ότι πήρε το 2004. Ποσοστό που ενώ επί των εγγεγραμένων είναι 0.09% περισσότερο, επί των εγκύρων (επαναλαμβάνουμε: δηλαδή όσοι ψήφισαν κάποιο κόμμα) ανάγεται σε 3.37%. Όπως και να έχει βλέπουμε πως βολεύει ιδιαίτερα τα μεγάλα κόμματα η ΜΗ έγκυρη ψήφος - δηλαδή η αποχή, το Λευκό και το Άκυρο.

Ένα φανταστικό παράδειγμα

Έστω πως στις επόμενες εκλογές, το e-mail πείθει τον κόσμο και τα αποτελέσματα έχουν περίπου ως εξής : 

Λευκά: 5.000.000
Άκυρα: 1.000.000

Έγκυρα: 2.000.000
ΝΔ: 1.000.000
ΠΑΣΟΚ: 500.000
Υπόλοιπα: 500.000
Τα ποσοστά θα διαμορφωθούν ως εξής:

ΝΔ:  50%
ΠΑΣΟΚ: 25%
Υπόλοιπα κόμματα: 25% 

 Και φυσικά θα έχεις μία αυτοδύναμη κυβέρνηση με σχεδόν 200 βουλευτές που θα κάνει ότι θέλει. 

Τι τρέχει δηλαδή με αυτά που "λέει το e-mail"; (???)

Ο καθένας μπορεί να υποθέσει τα κίνητρα του αποστολέα. Κάποιος μπορεί να πει πως πρόκειται για αφέλεια ή ημιμάθεια. Αλλά επειδή προσωπικά δεν δέχομαι πως κάποιος που ξεκινά μια τέτοια διαδικασία ψευτοέρευνας που παίρνει αποσπάσματα από νόμους, αποφάσεις και αναφέρει ψευδώς άρθρα του Συντάγματος που δεν υπάρχουν είναι απλά επιπόλαιος, μου φαίνεται περισσότερο σαν στημένη κίνηση του δικομματικού κατεστημένου να σπρώξουν τον απογοητευμένο κόσμο προς το Λευκό (ή το άκυρο ή την αποχή), ώστε να καταφέρουν να μετατρέψουν τις συντριπτικά λιγότερες ψήφους τους (που θα πάρουν) σε δυσανάλογα μεγάλα ποσοστά.

Επίσης η Λευκή ψήφος ΔΕΝ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΑΝΑΓΚΑΣΤΙΚΑ ΑΠΟΚΗΡΥΞΗ, αλλά μπορεί κάλλιστα να αποδειχθεί ως "απουσία θέσης", ούτε συμφωνία - ούτε διαφωνία, κάλλιστα μπορεί να παρουσιαστεί και πως ο κόσμος δεν διαφωνεί και απλά στέλνει "μήνυμα". Θέση που άλλωστε έχουν ήδη εκφράσει τα κόμματα σε παρελθούσες εκλογές για την αποχή - και θυμάστε όλοι που το έβαλαν το "μήνυμα που πήραν" - και που φυσικά κανείς δεν τους απαγορεύει να ερμηνεύσουν και αντίστοιχη κίνηση με τα Λευκά. 

Υ.Γ.: Πάνω στο ίδιο θέμα υπάρχει και ένα εξαιρετικά κυνικό άρθρο εδώ που βάζει τα πράγματα στη θέση τους.
Υ.Γ.2: Και φυσικά, μπορείτε να δείτε ένα ακόμη άρθρο που ξεκαθαρίζει την "αλχημεία"  στα εκλογικά αποτελέσματα. Πράγμα που φυσικά δεν γίνεται πουθενά θέμα, αλλά επικρατούν εντελώς αστήρικτες απόψεις για τα Λευκά, τα Άκυρα και την Αποχή. Τυχαίο? Δεν νομίζω. 

Τάξη και οικονομική επιστήμη

Class and Economics
του  Rick Wolff
Μετάφραση Πέτρος Νομικός

Η ταξική ανάλυση προηγείται της οικονομικής. Πολύ πριν εμφανιστεί η σύγχρονη οικονομική, οι αρχαίοι Έλληνες , για παράδειγμα, ανέλυσαν την κοινωνία τους κατατάσσοντας τους ανθρώπους σε ομάδες σύμφωνα με τον πλούτο που κατείχαν ή τα εισοδήματα που απολάμβαναν.

Η κατανόηση των σχέσεων μεταξύ πλουσίων και φτωχών (και ενδεχο μένων μεσαίων τάξεων) τους φάνηκε κρίσιμο για να βελτιώσουν τις κοινωνίες τους. Αντιπαρέθεσαν απόψεις για ίσες έναντι ανίσων διανομών πλούτου και εισοδήματος.

---

Όμως οι άνθρωποι πάντοτε διαφωνούσαν για το πώς θα ορίσουν καλύτερα τις τάξεις. Δί πλα σε ορισμούς βάσει ιδιοκτησίας (πλούσιοι και φτωχοί) υπήρχαν και ορισμοί βάσει εξουσίας. Κάποιοι προτίμησαν να ταξινομήσουν τους πληθυσμούς σύμφωνα με την εξου σία που οι διάφορες ομάδες ασκούσαν: ανέλυσαν τις κοινωνίες σε όρους εξουσιαζουσών έναντι εξουσιαζομένων τάξεων. Αντιπαρατέθηκαν απόψεις για άνιση κατανομή εξουσίας ( σε ελίτ, βασιλείς κοκ) απέναντι σε ισοκατανομή (στις διάφορες εκδοχές της δημοκρατί ας).

Για τους Adam Smith και David Ricardo, προπάτορες των σύγχρονων οικονομικών η ταξική ανάλυση ήταν κεντρική. Στις Αρχές Πολιτικής Οικονομίας και Φορολογίας (1817) η πρώτη πρόταση του Ricardo λέει «Το προϊόν της γης . . . διαμοιράζεται μεταξύ τριών τάξεων της κοινότητος. . . ». Όρισε αυτές τις τάξεις ως ιδιοκτήτες γης, ιδιοκτήτες κεφαλαίου ( μηχανών εργαλείων κλπ) και ιδιοκτήτες εργατικής δύναμης που εκτελούν την εργασία. Η τρίτη παράγραφος των Αρχών λέει «Ο καθορισμός των νόμων που διέπουν αυτή την κατανομή είναι το πρόβλημα των αρχών στην πολιτική οικονομία». Όπως πολλοί άλλοι διανοητές μέχρι τότε και έκτοτε, ο Ricardo, πίστεψε ότι το να κατα νοήσεις μια κοινωνία, απαιτεί τον προσδιορισμό των κυρίων της τάξεων, της αλληλεξάρ τησής τους και των διαμαχών τους. Οι τάξεις και οι ταξικές διαφορές ήταν το κύριο μέλημα της οικονομικής επιστήμης.

Κι όμως οι σήμερα επικρατούσες οικονομικές θεωρίες – η νεοκλασσική και η Κεϋνσιανή οικονομική παράδοση που διδάσκονται στις σχολές, χρησιμοποιούνται από τους δημο σιογράφους και τους πολιτικούς, και είναι επομένως ευρέως πιστευτές – αγνοούν την ταξική ανάλυση. Κάτι συνέβη μετά τον Ricardo που ενδεχομένως οδήγησε την ταξική ανάλυση στη σκιά. Αυτό το κάτι ήταν η εργασία του Καρόλου Μαρξ.

Ο Μαρξ κληρονόμησε τις αρχαίες έννοιες της τάξης ως προς την ιδιοκτησία. Χρησιμο ποίησε την οικονομική του Smith και του Ricardo γιατί καταξίωσε τις ταξικές τους ανα λύσεις. Επίσης εξετίμησε τους ορισμούς της τάξης ως προς την εξουσία. Όπως και πολ λοί προηγούμενοι θεωρητικοί των τάξεων, ο Μαρξ προέκρινε την συλλογική ιδιοκτησία του πλούτου έναντι της ιδιωτικής, την ισονομική διανομή εισοδήματος και την δημοκρα τία.

Όμως ο Μαρξ έψεξε τους παραδεδομένους ορισμούς της τάξης κατά την περιουσία και την εξουσία, κι ας τους χρησιμοποίησε. Ήταν, ισχυρίστηκε, αναγκαίοι αλλά όχι ικανοί. Κοινωνικοί μεταρρυθμιστές χρησιμοποίησαν κατ' επανάληψη τις παλιές έννοιες της τάξης για να αναλύσουν κοινωνίες και να υποστηρίξουν προγράμματα εξίσωσης των κοι νωνικών διανομών ιδιοκτησίας, εισοδήματος και εξουσίας. Όμως, υποστήριξε ο Μαρξ, τα προγράμματά τους απέτυχαν μέχρι σήμερα παρά τις όποιες μερικές και προσωρινές επιτυχίες. Οι ισοπολιτειακές δημοκρατίες για τις οποίες συνηγορούσαν έμειναν άπιαστες. Κάτι παραπάνω ή κάτι διαφορετικό στον τρόπο της ταξικής ανάλυσης έγινε ο σκοπός του Μαρξ ως μέσο για να μετατρέψει αποτυχημένα προγράμματα σε επιτυχημένες επαναστάσεις.

Ο Μαρξ ανέπτυξε έτσι μια νέα ταξική ανάλυση. Όρισε την τάξη όχι σε όρους πλούτου, εισοδήματος ή εξουσίας, αλλά μάλλον σε όρους πλεονάσματος. Υποστήριξε ότι σε όλες τις κοινωνίες, ένα μέρος των ανθρώπων χρησιμοποιεί μυαλά και μύες για να παραγάγει μια ποσότητα αγαθών που υπερβαίνει ό,τι αυτοί οι ίδιοι κατανάλωσαν συν ό,τι πήγε για να αναπληρώσει τα μέσα παραγωγής (πρώτες ύλες, εργαλεία, εξοπλισμός) που αναλώθη καν στην διαδικασία παραγωγής. Αυτή την υπέρβαση ονόμασε «πλεόνασμα». Οι κοινω νίες διέφεραν στο πως οργάνωσαν αυτό το πλεόνασμα: ποιοι το παρήγαγαν, ποιοι το πή ραν, και τι το έκαναν αυτό το πλεόνασμα. Το Κεφάλαιοτου Μαρξ, έδειξε το πώς ο καπιτα λισμός οργάνωσε την παραγωγή, ιδιοποίηση και διανομή του πλεονάσματος. Η ταξικοα ναλυτική οικονομική του, εστίασε στο πλεόνασμα επειδή οι προηγούμενες ταξικές ανα λύσεις παραθεώρησαν την ύπαρξή και τη σημασία του και έτσι αδυνάτισαν τα κινήματα για ισοπολιτειακές και δημοκρατικές κοινωνίες.

Για τον Μαρξ, η τάξη από ουσιαστικό διάκρισης κοινωνικών ομάδων κατά τον πλούτο το εισόδημα ή την εξουσία, έγινε επίθετο: η τάξη περιγράφει τις οικονομικές διαδικασίες παραγωγής, ιδιοποίησης και διανομής του πλεονάσματος που ανακύπτει σε κάθε κοινω νία. Μία «ταξική δομή» αναφέρεται σε ένα ιδιαίτερο σύνολο τέτοιων ταξικών διαδικα σιών. Επειδή η δεσπόζουσα ταξική δομή την εποχή του Μαρξ ήταν καπιταλιστική, αυτήν και ανέλυσε. Εφόσον τώρα ο καπιταλισμός δεσπόζει ακόμη , η ανάλυση του Μαρξ ακόμη ισχύει. Οι καπιταλιστές υπόσχονται στους εργάτες μισθούς εις αντάλλαγμα της παραγωγής ενός προϊόντος το οποίο ανήκει στους καπιταλιστές άμεσα και εξ ολοκλή ρου. Οι καπιταλιστές πουλάνε το προϊόν σε αγορές και ενθυλακώνουν τα έσοδα. Ένα μέρος των εσόδων των καπιταλιστών αποδίδει στους εργάτες τους υπεσχημένους μι σθούς τους οποίους χρησιμοποιούν για να ξαναγοράσουν από τους καπιταλιστές ένα μέρος από όσα οι εργάτες παρήγαγαν για τους καπιταλιστές. Αφού πληρώσουν τους μι σθούς και αναπληρώσουν τα υλικά που αναλώθηκαν στην παραγωγή, τα εναπομένοντα έσοδα αποτελούν το πλεόνασμα του καπιταλιστή. Οι εργάτες παράγουν το πλεόνασμα· οι καπιταλιστές το ιδιοποιούνται.

Όπως υπογράμμισε ο Μαρξ, ο καπιταλισμός μοιάζει με τη φεουδαρχία και τη δουλοκτη σία σε αυτή την οργάνωση του πλεονάσματος. Οι δούλοι παρήγαγαν περισσότερα από όσα τους επέστρεφαν οι κύριοί τους, οι οποίοι αφιέρωναν το προκύπτον πλεόνασμα για να συντηρήσουν την δουλοκτησία. Οι δουλοπάροικοι κρατούσαν μέρος του προϊόντος για τον εαυτό τους και παρέδιδαν το υπόλοιπο – το πλεόνασμα – ως μίσθωμα στους φε ουδάρχες οι οποίοι το χρησιμοποιούσαν για να συντηρούν την φεουδαρχία. Οποτεδήποτε εργάτες παρήγαγαν ένα πλεόνασμα το οποίο έπαιρναν άλλοι άνθρωποι, ο Μαρξ το επέγραφε «εκμετάλλευση». Έτσι, οι μεταπτώσεις που από την δουλοκτησία και τη φεου δαρχία εγκαθίδρυσαν τον καπιταλισμό δεν είχαν ελευθερώσει τους εργάτες από την εκ μετάλλευση. Ο καπιταλισμός ήταν άλλη μία μορφή εκμεταλλευτικής ταξικής δομής· όπως οι δούλοι και οι δουλοπάροικοι, οι μισθωτοί εργάτες παρήγαγαν πλεονάσματα που άλλοι, οι καπιταλιστές, πήραν.

Η ταξικά εστιασμένη Μαρξιστική οικονομική αναλύει την παραγωγή του πλεονάσματος στον καπιταλισμό. Αλλαγές στις οικονομικές, πολιτικές και πολιτισμικές συνθήκες επη ρεάζουν το μέγεθος του πλεονάσματος που απαντλείται από τους εργάτες, το πώς εργάτες και καπιταλιστές παλεύουν γι' αυτό το μέγεθος και το πώς αλλαγές στην προσφορά, την ζή τηση και τις τιμές στην αγορά αντανακλούν και επηρεάζουν αυτή την ταξική πάλη. Η Μαρξιστική ταξική ανάλυση ακολουθεί επίσης το πλεόνασμα αφού το ιδιοποιηθούν οι καπιταλιστές. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των καπιταλιστών και η πάλη τους με τους ερ γάτες εγείρει απαιτήσεις επί του πλεονάσματος. Έτσι, για παράδειγμα, οι καπιταλιστές διανέμουν μέρος από το πλεόνασμα για να πληρώσουν επιστάτες για να ξεζουμίζουν πε ρισσότερο πλεόνασμα από τους εργάτες. Οι καπιταλιστές διανέμουν ένα άλλο μέρος του πλεονάσματος σε πληρεξούσιους για να προφυλαχθούν από δίκες, ένα άλλο μέρος για να χρηματοδοτήσουν διευθυντές που αγοράζουν νέες μηχανές για να υποσκελίσουν τους ανταγωνιστές κοκ. Η Μαρξιστική ταξικοαναλυτική οικονομική, διακρίνει τους εργάτες που παράγουν το πλεόνασμα («παραγωγικοί εργάτες») από εκείνους που παρέχουν τις συνθήκες («μη παραγωγικοί εργάτες») που χρειάζονται οι καπιταλιστές για να διατηρή σουν την ιδιοποίηση του πλεονάσματος (όπως επιστάτες, δικηγόροι και διευθυντές). Οι παραγωγικοί εργάτες δημιουργούν το πλεόνασμα το οποίο ύστερα οι καπιταλιστές δια νέμουν στους μη παραγωγικούς εργάτες· αυτές οι δύο ομάδες εργατών σχετίζονται δια φορετικά προς την ταξική διαδικασία. Έτσι η Μαρξιστική οικονομική επιστήμη μπορεί να θέσει και να απαντήσει ερωτήματα για τις ταξικές διαφορές μεταξύ των εργατών (μισθωτών) και το πώς αυτές οι διαφορές επηρεάζουν την πάλη των εργατών με τους καπιταλιστές, την εργατική αλληλεγγύη και τις προοπτικές του περάσματος σε μετακαπιταλιστικές κοινω νίες. Τα άλλα είδη οικονομικής επιστήμης που δεν διαθέτουν ταξική ανάλυση σε όρους πλεονάσμα τος δεν μπορούν να θέσουν πολύ δε λιγότερο να απαντήσουν σε τέτοια ερωτήματα.

Η Μαρξιστική οικονομική επιστήμη εξερευνά επίσης αλληλεπιδράσεις μεταξύ ταξικών διαδικα σιών. Το πώς τα πλεονάσματα παράγονται και ιδιοποιούνται, διαμορφώνει το πώς δια νέμονται και αντιστρόφως. Η ταξική ανάλυση δείχνει το πώς οι τιμές των εμπορευμάτων, τα επιχειρησιακά κέρδη και τα ατομικά εισοδήματα εξαρτώνται και επιδρούν στις ταξι κές διαδικασίες. Υποστηρίζει ότι τα οικονομικά προβλήματα του καπιταλισμού (ανεργία, κατασπατάληση των φυσικών και ανθρωπίνων πόρων, κυκλική αστάθεια κοκ) αναφύο νται εν μέρει από την καπιταλιστική εκμετάλλευση, δηλαδή από την ειδικά καπιταλιστι κή ταξική δομή. Η ταξική ανάλυση μελετά επιπλέον τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ της πο λιτικής του πολιτισμού και των καπιταλιστικών ταξικών διαδικασιών. Επί παραδείγματι, οι καπιταλιστές διανέμουν μέρη των πλεονασμάτων τους για να διαμορφώσουν κρατικές πολιτικές προς τα συμφέροντα της απομύζησης περισσότερου πλεονάσματος από τους εργάτες τους, της κατίσχυσης επί των ανταγωνιστών τους κοκ. Τέτοιες διανομές πλεο νάσματος έχουν μεγάλο αντίκτυπο στην πολιτική στις καπιταλιστικές κοινωνίες. Παρο μοίως, ο ανταγωνισμός που οδηγεί τους καπιταλιστές να εξαγάγουν όλο και περισσότερο πλεόνασμα, επιφέρει την εξουθένωση των εργατών το στρες και την αλλοτρίωση. Ο κα πιταλιστικός ανταγωνισμός προκαλεί επίσης διαμάχες μεταξύ παραγωγικών και μη ερ γατών που παρομοίως επηρεάζουν προσωπικές ζωές, εργατική παραγωγικότητα, πολιτι κή και πολιτισμό.

Επισημαίνοντας τα κόστη του καπιταλισμού, η ταξική ανάλυση αναγνωρίζει ότι συχνά αποδίδει αυξανόμενα επίπεδα προϊόντος και κατανάλωσης. Η ταξική ανάλυση υπογραμ μίζει τις αντιθέσεις και αδικίες των ακανόνιστων καπιταλιστικών διανομών κόστους και οφέλους, συμπεριλαμβανομένων των ανίσων κοινωνικών διανομών ιδιοκτησίας και εξουσίας. Οι στόχοι της ταξικής ανάλυσης είναι να δείξει ότι
(1) η εκμεταλλευτική καπιταλιστική οργάνωση του πλεονάσματος διαιωνίζει αυτές τις αντιφάσεις και αδικίες και
(2) ένα τέλος στη καπιταλιστική εκμετάλλευση θα διατηρούσε τα επιτεύγματα του καπιταλισμού ενώ θα περιόριζε τα κόστη και τις αδικίες του.

Το αποκορύφωμα της Μαρξιστικής ταξικής ανάλυσης είναι η οικονομική του μετα-κα πιταλισμού. Στην ανάλυση αυτή, επαναστατική οικονομική αλλαγή, σημαίνει το τέλος της εκμετάλλευσης (όχι απλώς αλλαγές στη μορφή της). Οι εργάτες που παράγουν το πλεόνασμα είναι τότε και οι άνθρωποι που ιδιοποιούνται και διανέμουν αυτό το πλεόνα σμα. Κατά μία έννοια, οι παραγωγικοί εργάτες γίνονται το ίδιο τους το διοικητικό συμ βούλιο· συλλογικά ιδιοποιούνται τα ίδια τους τα πλεονάσματα μέσα στις επιχειρήσεις. Δευτέρα με Πέμπτη οι εργάτες παράγουν πλεόνασμα. Τις Παρασκευές διεκπεραιώνουν τρεις πολύ διαφορετικές δραστηριότητες συλλογικά:
(1) επιστρέφουν ένα μέρος του προϊόντος στους εαυτούς τους ως ατομικούς μισθούς
(2) αναπληρώνουν τα μέσα παραγωγής που αναλώθηκαν και
(3) αφιερώνουν ότι περισσεύει – το πλεόνασμα - για να συντηρήσουν αυτή την μη εκμε ταλλευτική ταξική δομή. Μια τέτοια μη εκμεταλλευτική ταξική δομή είναι αυτό που εν νοεί η Μαρξιστική ταξική ανάλυση ως κομμουνισμό. Φυσικά μια μη εκμεταλλευτική τα ξική δομή θα έχει τα διακριτικά της οικονομικά, πολιτικά και πολιτισμικά προβλήματα, αλλά θα διαφέρουν από εκείνα του καπιταλισμού.

Οι Μαρξιστές οικονομολόγοι διαφωνούν για το πώς η ταξική διαδικασία αλληλεπιδρά με τις άλλες οικονομικές, πολιτικές και πολιτισμικές διαδικασίες για να μορφώσει την εξέλι ξη των καπιταλιστικών κοινωνιών. Διαφέρουν επίσης όσον αφορά τη λειτουργία των μη εκμεταλλευτικών ταξικών δομών ( παρελθουσών, παρουσών και μελλοντικών). Γενιές τέτοιων συζητήσεων ανέπτυξαν μια περίπλοκη, εκλεπτυσμένη και αποκλίνουσα Μαρξι στική ταξικοαναλυτική οικονομική επιστήμη που αποδίδει διακριτές κατανοήσεις του καπιταλι σμού και της κομμουνιστικής εναλλακτικής.

Ωστόσο, η Μαρξιστική ταξική ανάλυση και η οικονομική που διαπνέεται από αυτήν, έχει τώρα εξοριστεί από τα βιβλία, τις εφημερίδες, τις αίθουσες διδασκαλίας και από τη συ νείδηση των περισσοτέρων ανθρώπων από την αποκλειστική επικράτηση της νεοκλασσι κής οικονομικής ορθοδοξίας. Αντί να ενθαρρύνονται εναλλακτικά είδη οικονομικής να αναπτύξουν τις ερμηνείες τους και να θέσουν επί τάπητος τις διαφορές τους, οι περισ σότεροι νεοκλασσικοί οικονομολόγοι προσυπογράφουν την αποσιώπηση των ετερο δόξων οικονομικών γενικώς και της Μαρξιστικής ταξικής ανάλυσης ιδιαιτέρως. Η νεο κλασσική οικονομική δεν αντιμάχεται για την παραγωγή την ιδιοποίηση και την διανομή των πλεονασμάτων μέσα στις ταξικές δομές. Απλώς αρνείται ότι πλεονάσματα ή ταξικές διεργασίες υπάρχουν. Οι φοιτητές μελετούν κυρίως νεοκλασσικά μοντέλα του πως οι οι κονομίες δουλεύουν. Πρακτικοί οικονομολόγοι εφαρμόζουν τα μοντέλα στις στατιστικές και τις στατιστικές στα μοντέλα. Το κοινό ακούει τα συμπεράσματά τους όχι ως αποτε λέσματα ενός είδους (τυφλής ταξικά) οικονομικής, αλλά μάλλον ως «την» αλήθεια της οικονομικής επιστήμης, εφαρμόσιμης πάντοτε και παντού.

Μολοντούτο, η Μαρξιστική ταξική ανάλυση ευδοκιμεί στην προσωρινή σκιά τους. Τα προβλήματα του καπιταλισμού μαζί με την πάλη και τις αντιπαραθέσεις που προκαλούν, συνεχίζουν να γεννούν κριτικές. Πολλοί βρίσκουν τις ανισότητες του καπιταλισμού στον πλούτο, το εισόδημα και στην εξουσία απαράδεκτες. Μερικοί βρίσκουν το δρόμο προς την Μαρξιστική ταξική ανάλυση εστιασμένη στην κοινωνική οργάνωση του πλεονάσμα τος.

Κάποτε οι γονείς διάλεγαν τα ταίρια των παιδιών τους και οι βασιλείς καθόριζαν την πο λιτική ζωή. Οι συντηρητικοί υποστήριζαν τότε ότι, εάν οι νέοι διάλεγαν τα ταίρια τους ή οι πολίτες τους ηγέτες τους , ο πολιτισμός θα κατέρρεε. Συνέβη όμως κάτι άλλο αφού πα ρατεταμένη πάλη έδωσε τέλος στις μοναρχίες και στα γονεϊκά δικαιώματα. Οι συντηρη τικοί τώρα επιμένουν ότι, εάν οι εργάτες γίνουν οι ίδιοι αφεντικά του εαυτού τους, οι οι κονομίες θα καταρρεύσουν. Η Μαρξιστική ταξική ανάλυση πρεσβεύει το αντίθετο επι χείρημα.

Φτάνει πια με τις δομές του νεοφιλελευθερισμού

Των Τόνι Νέγκρι και Μάικλ Χαρτ

Το κείμενο αναδημοσιεύεται από το πρωτοχρονιάτικο ένθετο «Εντός Εποχής», που είναι αφιερωμένο στο κίνημα Occupy, και κυκλοφορεί εκτάκτως αυτό το Σάββατο, μαζί με την Εποχή. Στις αρχές της ερχόμενης εβδομάδας το ένθετο θα αναρτηθεί, μαζί με όλα τα φύλλα του Εντός Εποχής για το 2011, στο ιστολόγιο entosepoxhs.wordpress.com.

Εμείς το αλιεύσαμε από το www.rednotebook.gr. Οι ευχές μας για το 2012, ταυτίζονται με τις ευχές των συγγραφέων στον επίλογο. 

Παρόλο που αναδείχτηκαν από πολύ διαφορετικές συνθήκες, αυτά τα κινήματα που είδαμε φέτος -από τις εξεγέρσεις της αραβικής άνοιξης ως τις μάχες στο Ουισκόνσιν, από τις φοιτητικές διαδηλώσεις στη Χιλή ως τις ταραχές του Ηνωμένου Βασιλείου, από τους Iσπανούς αγανακτισμένους ως τους έλληνες στην πλατεία Συντάγματος, και από το «Καταλαμβάνουμε την Γουόλ Στριτ» ως τις αμέτρητες τοπικές μορφές άρνησης σε όλο τον κόσμο-, έχουν ένα κοινό αίτημα: Φτάνει πια με τις δομές του νεοφιλελευθερισμού! 

Αυτή η κοινή κραυγή δεν είναι μόνο μια οικονομική, αλλά και άμεσα μια πολιτική διαμαρτυρία ενάντια στους ψευδείς ισχυρισμούς της εκπροσώπησης. Ούτε ο Μουμπάρακ και ο Μπεν Αλί, ούτε οι τραπεζίτες της Γουόλ Στριτ, ούτε οι ελίτ των ΜΜΕ, ούτε ακόμη και οι πρόεδροι, οι κυβερνήτες, τα μέλη του κοινοβουλίου και οι άλλοι εκλεγμένοι αξιωματούχοι, κανείς από αυτούς δεν μας αντιπροσωπεύει.;

---

Η εκπληκτική δύναμη της άρνησης είναι πολύ σημαντική, φυσικά, αλλά πρέπει να είμαστε προσεκτικοί για να μην χαθούν τα ίχνη της έντασης των διαδηλώσεων και των συγκρούσεων, για να μην χαθεί ένα κεντρικό στοιχείο που πηγαίνει πέρα από τη διαμαρτυρία και την αντίσταση. Τα κινήματα αυτά μοιράζονται επίσης την προσδοκία για ένα νέο είδος δημοκρατίας, που εκφράζεται με αβέβαιες φωνές σε ορισμένες περιπτώσεις, αλλά ρητά και αποφασιστικά σε άλλες. Η ανάπτυξη αυτής της φιλοδοξίας είναι ένα από τα θέματα για τα οποία είμαστε ανυπόμονοι να παρακολουθήσουμε το 2012. 

Μια αιτία του ανταγωνισμού, που όλα αυτά τα κινήματα θα πρέπει να αντιμετωπίσουν, ακόμη και εκείνα που έχουν ανατρέψει δικτάτορες, είναι η ανεπάρκεια των σύγχρονων δημοκρατικών συνταγμάτων, ιδιαίτερα τα σημεία που αναφέρονται στην εργασία, την ιδιοκτησία και την εκπροσώπηση. Σε αυτά τα συντάγματα, πρώτα απ΄ όλα, η μισθωτή εργασία είναι το κλειδί για την πρόσβαση στο εισόδημα και στα βασικά δικαιώματα του πολίτη, μια σχέση που λειτουργούσε πάντα αρνητικά για εκείνους που ήταν έξω από την κανονική αγορά εργασίας, συμπεριλαμβανομένων των φτωχών, των ανέργων, των άμισθων εργαζομένων γυναικών, των μεταναστών και άλλων, αλλά σήμερα όλες οι μορφές εργασίας είναι όλο και περισσότερο επισφαλείς και ανασφαλείς. Η εργασία εξακολουθεί να αποτελεί την πηγή του πλούτου στην καπιταλιστική κοινωνία, βέβαια, αλλά όλο και περισσότερο έξω από τη σχέση με το κεφάλαιο και τη σταθερότητα των μισθών. Ως αποτέλεσμα, η κοινωνική συγκρότηση σήμερα εξακολουθεί να απαιτεί την ανάγκη μισθωτής εργασίας για πλήρη δικαιώματα και την πρόσβαση σε μια κοινωνία όπου η εργασία θα είναι όλο και λιγότερη διαθέσιμη. 

 

Η ατομική ιδιοκτησία είναι ένας δεύτερος βασικός πυλώνας των δημοκρατικών συνταγμάτων. Τα κοινωνικά κινήματα σήμερα ανταγωνίζονται όχι μόνο τα εθνικά και διεθνή καθεστώτα της νεοφιλελεύθερης διακυβέρνησης, αλλά και την αρχή της ατομικής ιδιοκτησίας γενικότερα. Η ιδιοκτησία, όχι μόνο διατηρεί τις κοινωνικές διαιρέσεις και ιεραρχίες, αλλά παράγει επίσης και μερικούς από τους πιο ισχυρούς δεσμούς (συχνά διεστραμμένες σχέσεις) που μοιραζόμαστε στις κοινωνίες μας. Και όμως η σύγχρονη κοινωνική και οικονομική παραγωγή έχει έναν όλο και πιο κοινό χαρακτήρα, ο οποίος αψηφά και υπερβαίνει τα όρια της ιδιοκτησίας. Η ικανότητα του κεφαλαίου να παράγει κέρδος μειώνεται εφόσον χάνει την επιχειρηματική του ικανότητα και την εξουσία του να διαχειριστεί την κοινωνική πειθαρχία και τη συνεργασία. Αντίθετα, το κεφάλαιο συσσωρεύει όλο και περισσότερο πλούτο κυρίως μέσω των ενοικίων, τις περισσότερες φορές οργανωμένο μέσω χρηματοπιστωτικών μέσων, με τα οποία ελέγχει την αξία που παράγεται κοινωνικά και σχετικά ανεξάρτητη από την εξουσία του. Αλλά κάθε εμφάνιση της ιδιωτικής συσσώρευσης, μειώνει τη δύναμη και την παραγωγικότητα των κοινών αγαθών. Η ατομική ιδιοκτησία είναι έτσι όλο και περισσότερο όχι μόνο ένα παράσιτο, αλλά και εμπόδιο στην κοινωνική παραγωγή και την κοινωνική ευημερία. 

 

Τέλος, ένας τρίτος πυλώνας των δημοκρατικών συνταγμάτων, και αντικείμενο του αυξανόμενου ανταγωνισμού, στηρίζεται στα συστήματα της εκπροσώπησης και στους ψευδείς ισχυρισμούς τους για τη δημιουργία μιας δημοκρατικής διακυβέρνησης. Πρέπει να βάλουμε ένα τέλος στην εξουσία των επαγγελματιών πολιτικών εκπροσώπων, και αυτό είναι ένα από τα λίγα συνθήματα από τη σοσιαλιστική μας παράδοση που μπορούμε να επιβεβαιώσουμε ολόψυχα στη σύγχρονη κατάσταση. Οι επαγγελματίες πολιτικοί, μαζί με τους τεχνοκράτες ηγέτες και την ελίτ των ΜΜΕ, λειτουργούν μόνο ως το πιο αδύναμο είδος της αντιπροσωπευτικής λειτουργίας. Το πρόβλημα δεν είναι τόσο ότι οι πολιτικοί είναι διεφθαρμένοι (αν και σε πολλές περιπτώσεις αυτό είναι αλήθεια), αλλά μάλλον ότι η συνταγματική δομή απομονώνει τους μηχανισμούς λήψης πολιτικών αποφάσεων από τη δύναμη και τις επιθυμίες του πλήθους. Οποιαδήποτε πραγματική διαδικασία εκδημοκρατισμού στις κοινωνίες μας, πρέπει να επιτεθεί στην έλλειψη εκπροσώπησης και στα ψεύτικα προσχήματα της εκπροσώπησης στον πυρήνα του συντάγματος. 

 

Αναγνωρίζοντας την ορθολογικότητα και την αναγκαιότητα της εξέγερσης, παράλληλα με αυτούς τους τρεις άξονες και πολλούς άλλους, που εμπνέουν πολλούς αγώνες σήμερα, αλλά είναι ωστόσο, πραγματικά μόνο το πρώτο βήμα, το σημείο εκκίνησης. Η ένταση της αγανάκτησης και ο αυθορμητισμός της εξέγερσης πρέπει να οργανωθούν, ώστε να διαρκέσουν στο χρόνο και να δημιουργήσουν νέες μορφές ζωής και εναλλακτικούς κοινωνικούς σχηματισμούς. 

Τα μυστικά για αυτό το επόμενο βήμα είναι τόσο σπάνια όσο και πολύτιμα. 

Στο οικονομικό πεδίο,  πρέπει να ανακαλύψουμε νέες κοινωνικές τεχνολογίες για την ελεύθερη παραγωγή από κοινού και για δίκαιη διανομή του κοινού πλούτου. Πώς μπορούν οι παραγωγικές ενέργειες και επιθυμίες μας να συμμετέχουν και να αυξηθούν σε μια οικονομία που δεν στηρίζεται στην ατομική ιδιοκτησία; Πώς μπορούν η πρόνοια και οι βασικοί κοινωνικοί πόροι να παρέχονται σε όλους, σε μια κοινωνική δομή που δεν ρυθμίζεται και κυριαρχείται από την κρατική ιδιοκτησία; Πρέπει να δομήσουμε σχέσεις παραγωγής και ανταλλαγής, καθώς και δομές κοινωνικής πρόνοιας που να είναι επαρκείς για την κοινωνία. 

 

Οι προκλήσεις στο πολιτικό τοπίο είναι εξίσου ακανθώδεις. Μερικές από τις πιο εμπνευσμένες και καινοτόμες εκδηλώσεις και εξεγέρσεις κατά την τελευταία δεκαετία έχουν ριζοσπαστικοποιήσει τη δημοκρατική σκέψη και την πρακτική, με την κατάληψη και την οργάνωση ενός χώρου, όπως μιας δημόσιας πλατείας, με ανοιχτές συμμετοχικές δομές και συνελεύσεις, διατηρώντας αυτές τις νέες δημοκρατικές μορφές για εβδομάδες ή μήνες. Πράγματι, η εσωτερική οργάνωση αυτών των κινημάτων συνεχώς υποβάλλεται σε διαδικασίες εκδημοκρατισμού, προσπαθώντας να δημιουργηθούν οριζόντιες συμμετοχικές δομές δικτύων. Οι εξεγέρσεις ενάντια στο κυρίαρχο πολιτικό σύστημα, τους επαγγελματίες πολιτικούς του, καθώς και τις μη νομιμοποιημένες δομές της εκπροσώπησης, επομένως, δεν αποσκοπούν στην αποκατάσταση κάποιου φανταστικού νομιμοποιημένου αντιπροσωπευτικού συστήματος του παρελθόντος, αλλά μάλλον στον πειραματισμό με νέες δημοκρατικές μορφές έκφρασης. Δηλαδή: Πραγματική δημοκρατία τώρα! Πώς μπορούμε να μετατρέψουμε την αγανάκτηση και την εξέγερση σε μια διαρκή συστατική διαδικασία; Πώς μπορούμε τα πειράματα σε δημοκρατία να γίνουν μια συντακτική δύναμη, όχι μόνο στον εκδημοκρατισμό μιας δημόσιας πλατείας ή μιας γειτονιάς, αλλά και στην επινόηση μιας εναλλακτικής κοινωνίας που είναι πραγματικά δημοκρατική; 

 

Για να αντιμετωπιστούν αυτά τα ζητήματα, μαζί με πολλούς άλλους, έχουμε προτείνει τα πρώτα βήματα, όπως την δημιουργία ενός εγγυημένου εισοδήματος, το δικαίωμα στην παγκόσμια ιθαγένεια, και την διαδικασία της δημοκρατικής επανοικειοποίησης του κοινού. Δεν έχουμε την ψευδαίσθηση ότι έχουμε όλες τις απαντήσεις. Αντίθετα, μας ενθαρρύνει το γεγονός ότι δεν είμαστε μόνοι μας στα ερωτήματα. Είμαστε βέβαιοι, στην πραγματικότητα, ότι εκείνοι που είναι δυσαρεστημένοι με τη ζωή που προσφέρει η σύγχρονη νεοφιλελεύθερη κοινωνία μας, οι αγανακτισμένοι από τις αδικίες, οι επαναστατικές δυνάμεις ενάντια στην εξουσία της προσταγής και της εκμετάλλευσης, που λαχταρούν μια εναλλακτική δημοκρατική μορφή ζωής με βάση τον κοινό πλούτο, τα μοιράζονται μαζί μας, και ότι οι άνθρωποι αυτοί θέτοντας τα ερωτήματα και επιδιώκοντας την ικανοποίηση των επιθυμιών τους, θα εφεύρουν νέες λύσεις που δεν μπορούμε ακόμη καν να τις φανταστούμε. Αυτές είναι μερικές από τις καλύτερες ευχές μας για το 2012.

Πηγή: Adbusters
Μετάφραση: Δημήτρης Γκιβίσης